Opinie

Vrede in Midden-Oosten kost tijd

Het vredesproces in het Midden-Oosten wordt veel te veel beïnvloed door bemoeizuchtige politici die vooral geld, eer en macht op het oog hebben. Vrede in Israël kost tijd, stelt Yevgeny Satanovsky.

20 August 2004 08:13Gewijzigd op 14 November 2020 01:32
Het Vredespaleis in Den Haag. Foto ANP
Het Vredespaleis in Den Haag. Foto ANP

De staat Israël is niet alleen uitgeroepen om de overleving van de Joden als natie veilig te stellen, maar ook om het antisemitisme te bestrijden. Inmiddels heeft de strijd tegen de Joden zich echter verplaatst van gelagkamers, waar de pogroms eens werden voorbereid, naar respectabele internationale instellingen. Hun activiteiten zijn er vaak op gericht om al het mogelijke te doen om de kansen voor Israël te beperken.

Het Palestijns-Israëlisch conflict is voor hen niet meer dan een excuus om Israël te veroordelen. Het Palestijns-Israëlisch conflict is niet belangrijker of bloediger dan vele andere conflicten in de regio en daarbuiten. Het krijgt echter de aandacht van de media en politici van over de hele wereld.

Gerechtshof
Het Internationaal Gerechtshof van de VN in Den Haag besliste dat de bouw van een veiligheidsbarrière door Israël -ontworpen om te voorkomen dat Palestijnse terroristen het land kunnen binnendringen- het internationale recht schendt. Deze bepaling legitimeert eigenlijk de terroristische aanvallen. Het gerechtshof heeft terroristen groen licht gegeven om vrouwen, kinderen en oudere mensen te blijven doden. De ”scheidingsmuur”, of ”veiligheidsbarrière” -de naam die men in Israël gebruikt-, spaart het leven van vreedzame mensen door te voorkomen dat zelfmoordcommando’s dicht bij hun huizen kunnen komen. Met zijn bepaling heeft het Internationaal Gerechtshof zichzelf in diskrediet gebracht tegenover alle weldenkende mensen die weten wat er vandaag de dag gebeurt in het Midden-Oosten.

Het Gerechtshof bepaalde dat de bouw van de muur een inbreuk is op de rechten van de Palestijnen en hun morele en economische schade toebrengt. Het Internationaal Gerechtshof negeerde het feit dat het niet de Israëli’s zijn die verantwoordelijk zijn voor de problemen van vreedzame Palestijnen, maar de terroristen die vanachter hun rug het vuur op Israëlische burgers openen.

Israëls besluit om zich niet neer te leggen bij de bepaling van het Internationaal Gerechtshof is heel redelijk. Geen enkele regering zou haar rechten opgeven om de levens van haar burgers te verdedigen en te beschermen als het met terroristische agressie werd geconfronteerd.

De veiligheidsbarrière staat het vredesproces in het Midden-Oosten niet in de weg, zoals vaak wordt beweerd. Er is nooit een echt vredesproces geweest. Die naam is slechts een politieke uitvinding die de wereld voor waar aanneemt.

Prijs
Israëlische, Arabische, Europese en Amerikaanse politici hebben hun amateuristische experiment om een ”snelle vredesovereenkomst” in het Midden-Oosten te bereiken, betaald met de levens van duizenden mensen die hun lege beloften geloofden. Niets is echter erger voor de Palestijnen, Israëli’s en de regio dan een snelle vredesovereenkomst. Het vredesproces is de regio kunstmatig opgelegd om de persoonlijke interesses en ambities van de ”vredesonderhandelaars” te bevredigen.

Wat is de prijs? De degradatie van de Israëlische politieke ruimte, de desintegratie van het Palestijnse sociale systeem en een bloeiende agressieve, gepolitiseerde Islam. Dit kan nauwelijks een ”vredesproces” genoemd worden. Het is beter om te zeggen dat in de regio een volgende oorlog wordt gevoerd.

Honderden plannen en projecten voor een vredige overeenkomst zijn ontworpen in afgelopen decennia sinds het begin van het Arabisch-Israëlisch conflict. Wie kan ze nog allemaal opnoemen? Hetzelfde lot zal ongetwijfeld de routekaart ten deel vallen. Een unilateraal scheidingsplan zoals voorgesteld door de Israëlische premier Ariel Sharon zal hoogstwaarschijnlijk doorgevoerd worden, omdat Sharon altijd zijn zin krijgt. Het is echter niet duidelijk waartoe het zal leiden. Sharons plan is geen vreedzame overeenkomst, maar een unilateraal begrenzingplan. De Palestijnse acties hebben Israël laten zien dat de Palestijnen niet van plan zijn een staat te stichten en dat ze niet de politieke elite hebben die in staat is dit te doen. De afgelopen tien jaar is geen politieke infrastructuur opgebouwd. Alleen een infrastructuur van terreur. Als de Palestijnen er niet in slagen hun eigen staat te bouwen, waarom zouden de Europeanen, Amerikanen of Israëli’s dit dan voor ze doen?

Sharons plan is gebaseerd op zijn persoonlijke kijk op de politieke, militaire en economische situatie in de regio en op de relatie tussen de VS en Israël. Dat laatste aspect is belangrijk, omdat Israël lang een staat is geweest met een gedeeltelijke soevereiniteit die tot op zekere hoogte ondergeschikt was aan de VS. Sharons plan is beter dan niets, maar het is veel slechter dan wat de kiezers die hem aan de macht geholpen hebben van hem verwachten.

Dit plan maakt het Sharon mogelijk (zoals hij zelf geloofd) om de macht te behouden en de situatie in de regio te handhaven met minimale verliezen voor Israël. Het is echter een plan van Israëls terugtocht in plaats van vooruitgang.

Radicalen
We kunnen echter niet buiten beschouwing laten dat druk van Europese en Amerikaanse politici tot de vernietiging van Israëls politieke mechanismen zou kunnen leiden. De situatie in de Israëlische samenleving is explosief. Druk van buitenaf, gecombineerd met de onophoudelijke Palestijnse terreur en het verval van nationale belangen in de elitepartij creëren een gevoel van onzekerheid. Het is moeilijk om de gevolgen van zo’n conflict binnen de Israëlische natie in te schatten, maar het is goed mogelijk dat ze de effecten van de Zesdaagse Oorlog van 1967 zullen overtreffen.

Als resultaat van deze crisis zouden politici die tegen externe druk bestand zijn aan de macht kunnen komen. De wereldgemeenschap zal hen radicalen noemen, maar dat zullen ze niet zijn. Het zullen mensen zijn die begaan zijn met de staat en haar overleving - tegen iedere prijs. De huidige situatie bevordert de komst van zulke leiders binnen de Israëlische elite. Binnen de komende vijf tot tien jaar zullen we hun namen weten.

Het is nu niet zinvol om over de vooruitzichten voor de regio op de lange termijn te spreken. Te veel factoren beïnvloeden de situatie en het is niet mogelijk deze te voorzien. Veel hangt af van de interne politieke situatie in Israël, en ook van de processen die zullen plaatsvinden binnen de Palestijnse samenleving wanneer Yasser Arafat het politieke toneel zal verlaten, en binnen de Egyptische samenleving president Hosni Mubarak zal vertrekken. Veel zal afhangen van de situaties in Irak, in Saudi-Arabië en in Syrië, zowel als van de relatie tussen de seculiere en religieuze elites in de Arabische wereld.

Ten slotte zal het heel veel uitmaken of de wereld als geheel -en het Westen in het bijzonder- de oorlog tegen het islamitisch terrorisme wint of verliest. Deze oorlog wordt tot nu toe verloren. In feite zijn Frankrijk, België, Spanje en andere West-Europese landen in hoge mate onderworpen aan islamitische voorschriften en terroristische chantage.

Tijd
We moeten niet vergeten dat de Palestijnen en de Israëliërs zelf de verschillen tussen hen kunnen oplossen. Natuurlijk, daar is tijd voor nodig. Het duurt negen maanden voor een baby geboren wordt. Het zal misschien twintig tot vijftig jaar duren om een blijvende vrede in het Midden-Oosten te bewerkstelligen. Diplomaten, politici en journalisten hebben niet genoeg geduld en moed om zich te realiseren dat ze de vruchten van hun werk niet zullen zien, net als een man die een boom plant begrijpt dat deze alleen schaduw zal geven aan zijn kinderen en kleinkinderen. Politici willen altijd oogsten voor de komende verkiezingen en krijgen de Nobelprijs voor de vrede op de koop toe.

Het zou het beste zijn om de speculaties over het Palestijns-Israëlisch conflict te stoppen en zaken op hun beloop te laten. Helaas is er altijd een kloof tussen wat moet gebeuren en wat gedaan zal worden. Europese, Amerikaanse, Israëlische en Arabische politici zullen het spel blijven spelen waarvan het enige doel geld en macht is, geen vrede in het Midden-Oosten. Er zal eens vrede zijn, maar niet dankzij hun pogingen, juist ondanks die pogingen.

De auteur is president van het Instituut voor Israël en Midden-Oosten Studies en president van het Russisch-Joods Congres te Moskou.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer