Wie weet, gaat u elke maand een fors bedrag van de ECB ontvangen
De Europese Centrale Bank (ECB) maakt zich op om de rente verder te verlagen. De spaarder kan dat gaan merken. Er zijn banken die niet uitsluiten dat ze straks rente gaan héffen op spaarsaldi.
Ja, u leest het goed: betalen om te mogen sparen. De reden voor de ECB om het monetaire beleid nog onzinniger te maken, is dat de inflatie laag is en daalt, net als de groei. Omdat alle maatregelen die de bank de afgelopen jaren nam, niet het gewenste effect hebben opgeleverd, pleiten steeds meer economen, analisten en beleidsmakers ervoor dat de ECB het over een andere boeg gooit en begint aan iets wat helikoptergeld heet. Daarbij zou de bank letterlijk geld uitdelen aan de burgers, aan u en mij.
Stelt u zich voor dat u elke maand van die instantie een bedrag bijgeschreven krijgt. Het idee erachter is dat als je geld aan mensen geeft, zij dat geld uitgeven en zo voor hogere groei en stijgende inflatie zorgen. Zo’n aanpak is simpel, de ECB hoeft geen wereldvreemde capriolen uit te halen, zoals met het kopen van obligaties.
En de aanpak is ook doeltreffend, zeggen de voorstanders. De consument krijgt direct geld in handen om uit te geven, in plaats van dat we met z’n allen maar moeten hopen dat het geld dat de ECB nu aan banken geeft, via allerlei onbekende wegen doorsijpelt naar u en mij, zodat we extra op vakantie kunnen of een nieuw bankstel kunnen aanschaffen.
Simpel is het zeker. Maar of het doeltreffend zou zijn, daar zet ik grote vraagtekens bij. Twee onderzoekers van De Nederlandsche Bank vroegen zich ook af of helikoptergeld zoden aan de dijk zou zetten. Zij hebben ruim 2000 Nederlanders gevraagd wat zij doen als ze 500 of 2000 euro zouden krijgen van de ECB. De onderzoekers hebben twee bedragen gebruikt om te zien of de omvang wat uitmaakt. Onlangs publiceerden ze de resultaten.
Wat blijkt? De ondervraagden zouden het grootste deel van de 500 euro op hun spaarrekening storten. Minder dan een derde, slechts 30 procent, zou worden uitgegeven. Als mensen 2000 euro ontvangen, zouden ze zelfs een nog kleiner deel ervan uitgeven. Ofwel: hoe gekker het monetaire beleid, hoe minder effect het heeft.
Kortom, het argument dat je met helikoptergeld een bestedingsgolf op gang brengt die de groei en de inflatie opstuwt, lijkt een fabeltje. Soortgelijke ondervragingen zijn ook in ruim tien andere Europese landen uitgevoerd en de uitkomsten waren overal gelijk aan die in Nederland.
Een tegenwerping kan zijn dat het wel wat uitmaakt of we allemaal eenmalig een bijdrage van de ECB zouden krijgen, waarover de onderzoekers de personen hebben ondervraagd, of dat de bank elke maand een bedrag stort. Grote kans dat we meer van die euro’s uitgeven als we weten dat we elke maand een mooi extraatje van de ECB krijgen. Maar juich niet te vroeg. Ik vermoed, nee, op basis van historie wéét ik, dat in dat geval de koopkracht van álle eurobankbiljetten uiteindelijk verloren zou gaan. Ontdaan van de magie die het omringt, geldt voor geld namelijk uiteindelijk net als voor elk ander goed: hoe meer er van is, hoe minder het waard wordt.
Dus een aanhoudende helikoptergeld-operatie zal wel effect hebben, maar het zal uiteindelijk een desastreus effect blijken te zijn, vrees ik.
De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer
