Chronische hoofdpijnklachten kunnen het gevolg zijn van veelvuldig gebruik van hoofdpijnmedicatie, migrainemiddelen en producten met cafeïne (koffie, cola, thee, ijsthee, chocolade en energiedrankjes). Patiënten gebruiken meestal pijnstillers die zonder recept verkrijgbaar zijn. Ze gaan niet naar de huisarts. Bij medicijnafhankelijke hoofdpijn hebben patiënten aan beide kanten van het hoofd een drukkende pijn. Dit in tegenstelling tot migraine, die meestal gepaard gaat met kloppende pijn aan één zijde van het hoofd. Pijnvermindering kan de neiging tot een hoger gebruik versterken en leiden tot gewenning. Patiënten belanden in een vicieuze cirkel met dagelijks terugkerende hoofdpijn, staat in de nieuwe standaard.

Het advies aan huisartsen is om de patiënt in één keer te laten stoppen. Dit kan in de eerste weken leiden tot nog zwaardere hoofdpijn. In deze tijd is de patiënt niet in staat om te functioneren. Afkicken onder begeleiding van de huisarts werkt vaak onvoldoende en hulp van specialist of opname in een kliniek blijkt soms noodzakelijk.

Het zijn vooral patiënten die al vaker last hebben van migraine of spanningshoofdpijn (stress) die preventief gaan slikken en tot de risicogroep behoren, zegt onderzoeker en huisarts M. Grol van het NHG. Volgens een schatting behoren 320.000 Nederlanders tot die groep. Gebruik van pijnstillers op drie dagen van de week, bestempelt het genootschap als overmatig.

Een verbod op vrije verstrekking van pijnstillers beschouwt Grol niet als een oplossing. „Met het gebruik is niets mis. Een gereguleerde verkoop benadeelt ook de incidentele gebruiker.”

Overigens is het niet zo dat mensen die pijnstillers slikken tegen andere klachten dan hoofdpijn risico lopen op medicijnafhankelijke hoofdpijn, aldus neuroloog dr. G. Sulter van Nederlands oudste hoofdpijnkliniek in het ziekenhuis De Sionsberg in Dokkum. „Het gaat alleen om mensen die medicijnen slikken tegen hoofdpijn.”