Kees van der Sluis schreef onder de kop ”Niet links, niet rechts, maar christelijk humaan” (RD 23-07) een boeiend artikel. In verband met de snelle opmars van Forum voor Democratie (FVD) vraagt hij aandacht voor het gedachtegoed van de Amerikaanse christenfilosoof Francis A. Schaeffer. Schaeffer staat bekend om zijn uitgesproken mening over het seculiere humanisme, of het nu links heet dan wel rechts. Christenen moeten zich daarop dan ook niet focussen, maar een eigen christelijk standpunt innemen, gebaseerd op vertrouwen in God als Schepper en Verlosser.

Hoe duidelijk dit verhaal van Schaeffer – dat uit de vorige eeuw dateert – ook is, toch blijkt in de hedendaagse praktijk, dat christelijke partijen nogal verschillende politieke keuzes maken als het om rechtse dan wel linkse humanistische partijen gaat. Van der Sluis wijst daar ook op: „De achterban van SGP en CDA ervaart op bepaalde terreinen verwantschap met rechtse partijen als VVD en FVD, terwijl de CU-achterban meer sympathie heeft voor linkse partijen als GroenLinks en PvdA.” Op dit punt aangekomen had Van de Sluis iets concreter mogen zijn. Want nu rondt hij zijn artikel af met de vage vraag of het eurorealisme in Europa mogelijk een „open venster” is (deze uitdrukking is afkomstig van Schaeffer), waarin we de ruimte hebben om op te komen voor echte humaniteit en echte vrijheid, geënt op dé blijde boodschap.

Mooiste beschaving

Dit kan concreter door in te gaan op de overeenkomst tussen het linkse en rechtse humanisme. Het seculier humanisme, zowel ter linker- als ter rechterzijde, komt namelijk met een ”groot verhaal”: FVD zegt te vechten voor de mooiste beschaving die er ooit geweest is op aarde. Maar ook GroenLinks heeft een dergelijk narratief dat het individu overstijgt: vechten voor de planeet die aarde heet. Ik werd hierop gewezen door Victor de Kok in Trouw (23-03).

Zowel FVD als GroenLinks spreken over de klok die op vijf voor twaalf staat. Zowel aan de rechter- als aan de linkerkant van het politieke spectrum leven dus ondergangsgevoelens. De een acht de boreale beschaving bedreigd, de ander het klimaat van onze planeet; de een door cultuurontwikkelingen zoals immigratie, de ander door de hebzucht van de rijken der aarde.

Verder ontbreekt in beide beschouwingen van deze politieke partijen de verwijzing naar God en Zijn regering en onderhouding van deze aarde. Schaeffer (maar hij niet alleen) heeft er destijds al op gewezen, dat sinds de verlichting, voor God in het westerse denken steeds minder aandacht is. Maar desalniettemin treft het mij nog steeds, dat het ‘grote verhaal’ van Gods leiderschap van deze wereld door Christus Jezus, bij zovelen in ons land plaats heeft gemaakt voor een ‘Vaderloze’ wereld, waarin de westerse mens de taak van verlossing van al zijn problemen op zichzelf ziet afkomen.

Weinig stem

Een christelijk lied luidt: „Ga niet alleen door het leven, die last is u te zwaar.” Helaas heeft bij de verkiezingen van de Provinciale Staten het grote verhaal van Gods bestuur en onderhouding door Christus Jezus maar weinig stem gekregen. De nadruk lag vooral op de inzet en inspanningen van ons mensen. Met als keerzijde, zowel ter linker- als ter rechterzijde, de neiging om de uitverkoren politiek leider als ‘messias’ en ‘verlosser’ te beschouwen! Dat is geen wonder als het geloof in Gods onderhouding en het gebed om Gods hulp geen stem krijgt.

Maar ook bij christelijke partijen kreeg de opdracht om de schepping te bewaren meer aandacht dan de belofte van Gods regering en onderhouding ervan. Jammer, want daarmee blijft onbenoemd, dat je als burger met je zorgen en angst over natuur en milieu bij de God en Vader van onze Heer Jezus Christus kunt schuilen. Vertrouwen in Hem geeft niet alleen troost in leven en sterven, maar ook levensmoed om – levend in het laatst der dagen – ”een boompje te planten”. Hoe veelzeggend zijn deze woorden van Luther juist vandaag! In de hedendaagse politiek mag het aandacht vragen voor Gods leiderschap gevoelig liggen. Het kan zelfs uitlopen op het verwijt dat het christelijke grote verhaal ertoe leidt, dat je de handen niet uit de mouwen steekt. Maar dat verwijt raakt kant noch wal. ”Ora et labora, bidt en werkt”, luidt een bekend christelijk gezegde.

Verbindend

Wel maakt het christelijke grote verhaal de mens nederig tegenover God Almachtig en daardoor bescheiden naar elkaar. Ook daarom doen christelijke partijen er goed aan het grote verhaal van Gods leiderschap van deze wereld te vertellen. Dat kan tot een beter begrip van deze partijen onderling leiden en, zo God wil, zelfs verbindend werken in onze politiek versplinterde samenleving.

Waar de progressieve actie en de conservatieve reactie zich tegen elkaar afzetten, en onze Nederlandse maatschappij zich zienderogen verhardt, zou brede aanvaarding van het christelijke grote verhaal verbinding in onze samenleving tot stand kunnen brengen, om erger te voorkomen. Ook uit dat oogpunt is het van wezenlijk belang, dat we aan de Bijbelse oproep ”de harten omhoog, op Jezus Christus zien!” gehoor geven.

De auteur is emeritus predikant in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.