Met de verandering hoopt Instagram dat gebruikers meer aandacht hebben voor de inhoud van foto’s en video’s op zijn medium. Zo zijn er gebruikers die hun berichten verwijderen omdat die te weinig likes krijgen. Het medium moet er dus origineler en authentieker van worden.

Reacties op sociale media lopen sterk uiteen. Cynisme viert hoogtij. Mensen vertalen Instagrams experiment als een nieuwe manier om meer te weten te komen over zijn gebruikers. Een neutrale groep gebruikers zegt zelf te willen beslissen over het toepassen van de wijziging.

Zinloos

Voorstanders vinden het experiment voornamelijk goed voor de „jonge gebruikers”, die zo „echte goedkeuring” kunnen zoeken. Zij zeggen daarnaast dat berichten weer authentieker worden, omdat gebruikers niet langer te vrezen hebben van slecht scorende berichten.

Vooral influencers en commerciële gebruikers van Instagram reageren boos. Reacties als „onnodig”, „verschrikkelijk” en „zinloos” kleuren het medium.

Volgens communicatiewetenschapper Marthe Möller (27) is het effect van deze nieuwe maatregel van Instagram lastig in te schatten. „Een ding is zeker: een bericht met veel likes geeft ons een zetje om positiever over dat bericht te denken. Studies bevestigen dat. Blije gebeurtenissen beantwoorden we met positiviteit. We zien de like als iets positiefs en daar reageren we positief op.”

Bereikt Instagram met deze maatregel zijn doel? Die vraag is lastig te beantwoorden, vindt de promovenda aan de Universiteit van Amsterdam. „Want wie zegt dat je een bericht niet juist beter bekijkt vanwege zijn populariteit? Instagram lijkt aan te nemen dat likes afleiden van de inhoud van het bericht. Dat hoeft natuurlijk niet zo te zijn. Likes zeggen daarom niet alles. Vooralsnog blijft het koffiedik kijken welk effect dit op mensen heeft. Instagram heeft nog geen cijfers bekend gemaakt over dit experiment”, redeneert Möller. „Het is goed mogelijk dat mensen minder likes gaan uitdelen, terwijl onze ervaring van de berichten hetzelfde blijft.”

Een sociaal medium is bij uitstek een plek om onszelf met anderen te vergelijken. Vergelijken wordt lastiger maar niet onmogelijk, zegt Möller. „Vergelijken zit in ons DNA. Dat het aantal likes straks mogelijk niet meer zichtbaar is, zal mensen niet stoppen zich aan anderen te spiegelen. Daar zijn ook andere manieren voor, zoals het aantal reacties die de ander krijgt. Instagram brengt heus niet zomaar een verandering in deze menselijke neiging.”

Behoefte

Ook zonder like-knop zullen sociale media blijven bestaan, vermoedt de promovenda. „Gebruikers halen er hun nieuws vandaan, maar komen er ook te weten of die nieuwe shampoo het geld waard is. Zolang sociale media als Instagram aan zulke behoeftes voldoen, blijven mensen ze interessant vinden.”

Op de achtergrond telt Instagram alsnog het aantal likes op een bericht. „Dat moet ook wel”, zegt Möller. „Bedrijven willen weten hoe goed hun gesponsorde berichten het doen. De like is daarbij een handige graadmeter.”

Instagram is in elk geval benieuwd naar de reacties van testgebruikers. Of zij het nu ‘liken’ of niet.