Geen discussie: Willem Holleeder is een boef van het zuiverste water. Samen met andere criminelen ontvoerde ”de Neus” in 1983 biermagnaat Alfred Heineken en diens chauffeur Ab Doderer. De gegijzelden stonden wekenlang doodsangsten uit. Vastgeketend aan een ketting in een geluiddichte loods in Amsterdam.

In later jaren perste Holleeder steenrijke (en criminele) zakenlieden af. Getuigen noemden hem een „genadeloze rat” en „toneelspeler eerste klas.” Kees Houtman, een van de afgeperste slachtoffers, veranderde door Holleeders intimidaties in een „krijsende zenuwbal”, zou zijn vrouw bij de politie verklaren. Maar is daarmee bewezen dat Holleeder het brein is achter een reeks moorden?

Woedend

Geen misverstand: Holleeder kon bij tijden zijn familie de huid volschelden, tot op het bot vernederen en bedreigen. Met name zijn zus Sonja Holleeder moest het ontgelden. In een gesprek met zijn zus Astrid dreigt Willem Holleeder Sonja en haar zoontje Richie te vermoorden. Willem was woedend over Sonja’s optreden in geldperikelen rond een verfilming van zijn leven. Tegen zijn zus Astrid: „Maar Astrid, luister. Ik zweer het op Richie, als ze (Sonja, JV) te ver gaat. Dan krijgt ze hem, hè. Dan is het gewoon klaar, hè. Over, einde verhaal. Want dan haal ik die likdoorn uit mijn leven. Want ik word gek van die vrouw. Ze krijg niks. 25 procent blijft bij mij. En anders pak ik 50. Oprotten! Een weet je wat!? Ga óók maar naar de politie, dan schiet ik Richie als eerste dood! Wat zij wil.”

Maar is daarmee bewezen dat Holleeder het brein is achter een reeks moorden?

Geen twijfel: angstige en in het nauw gedreven mannen die in het geheim hun nood klaagden bij de politie over de tirannie van Holleeder, werden geliquideerd. Dat lot trof bijvoorbeeld de omstreden vastgoedtycoon Willem Endstra in 2005 en de criminele kroegbaas Thomas van der Bijl in 2006.

Maar is daarmee bewezen dat Holleeder het brein is achter een reeks moorden?

Ja, zegt het openbaar ministerie; Holleeder zit onder meer achter vijf liquidaties. Samen met de misdadigers Dino Soerel en wijlen Stanley Hillis vormde de Neus een moordcommando dat lastposten uit de weg ruimde.

De officieren van justitie Lars Stempher en Sabine Tammes eisten in februari levenslang in het monsterproces tegen Holleeder. Daarentegen bepleitten Holleeders advocaten, Sander Janssen en Robert Malewicz, vrijspraak.

Donderdag doet de Amsterdamse rechtbank uitspraak. Willem wankelt. De kans lijkt groot dat hij de rest van zijn leven achter de dikke deur slijt.

Wat is belastend voor hem? Waar krijgt hij het Spaans benauwd van?

1. Vonnis in Passage

Het moet voor Willem Holleeder een stevige graat in de keel zijn. Het hoogste rechtscollege, de Hoge Raad, bekrachtigde in april de celstraffen in de zaak-Passage. Dat was een omvangrijk proces rond een reeks liquidaties in de onderwereld. Holleeder stond weliswaar zelf niet formeel terecht in de zaak-Passage, maar zijn naam dook er wel voortdurend op. Onheilspellend voor de Neus is dat Dino Soerel in het proces-Passage tot levenslang is veroordeeld voor het beramen van moorden waarvoor Holleeder in zijn eigen zaak ook terechtstaat. De twee zijn volgens het OM twee handen op één buik.

2. De zussen tegen

Van zijn familie moet Willem Holleeder het niet hebben. De zussen Astrid en Sonja legden in het geheim belastende verklaringen af tegen hun broer. Astrid speelde mooi weer tegenover haar broer, maar nam in het geheim gesprekken met hem op. Ook zijn ex-vriendin Sandra den Hartog, weduwe van de vermoorde misdadiger Sam Klepper, wees bij de recherche Holleeder aan als kwade genius. Astrid en Sonja zijn ervan overtuigd dat Holleeder achter de liquidatie zit van zijn vroegere vriend Cor van Hout in 2003. Sonja had een relatie met Cor van Hout, een gevreesd misdadiger. Van Hout en Holleeder spanden samen bij de ontvoering van Heineken en diens chauffeur in 1983. Maar in latere jaren stonden ze elkaar naar het leven, onder meer over de verdeling van crimineel geld.

3. Osdorp eerst

In ruil voor strafvermindering gingen huurmoordenaar Peter la S. en moordmakelaar Fred R. in zee met Justitie. De twee kroongetuigen dichten Holleeder een stevige rol toe bij het beramen van moordaanslagen.

Een veelbesproken kreet in het proces tegen Holleeder is ”Osdorp eerst”. Peter la Serpe zegt die twee woorden zelf op het Gelderlandplein in Amsterdam uit de mond van Holleeder te hebben gehoord.

De Neus zou ze hebben uitgesproken tegen huurmoordenaar Jesse R., die een levenslange celstraf uitzit. ”Osdorp eerst” slaat kennelijk op het Amsterdamse stadsdeel waar Kees Houtman woonde. De boodschap van Holleeder zou dus zijn: Jullie moeten eerst Kees Houtman in Osdorp vermoorden. Peter la Serpe en Jesse R. zijn beiden veroordeeld voor de liquidatie van Houtman. Ze schoten hem dood bij zijn eigen woning, voor de ogen van zijn vrouw.

In de rechtszaal benadrukte kroongetuige Peter la S. vorig jaar dat hij tientallen jaren in het criminele milieu vertoefde en precies wist hoe daar de hazen liepen. „Ik weet voor mezelf honderd procent zeker dat Willem Holleeder was betrokken bij wat er allemaal gebeurde.”

Huurmoordenaar Jesse R. zou zijn criminele kompaan Peter la S. hebben toevertrouwd dat hij „de power van Willem” achter zich had, omdat hij Cor van Hout „mocht doen”, oftewel vermoorden. Verder zou Jesse R. zich hebben laten ontvallen dat Willem Holleeder hem voor moordklussen doorverwees naar Dino Soerel.

4. Anonieme getuige

Uitbundig drank nuttigend spraken de misdadigers Dino Soerel, Willem Holleeder en Ali Akgün over uit te voeren liquidaties. Zo zou misdadiger John Mieremet moeten worden uitgeschakeld. Het trio besprak die moordzuchtige plannen in een Rotterdamse uitgaansgelegenheid. Dat is de kern van de beschuldiging van een anonieme getuige, Q5 geheten. „Dino zei meermalen: „Ze gaan eraan”, „we pakken hun”, dat waren de termen waarin gesproken werd. Ook door Willem”.

Astrid: Je wordt steeds gekker

Astrid en Sonja Holleeder kwamen in het geweer tegen hun criminele broer Willem. Dat de vrouwen in het diepste geheim tegenover de recherche uit de school klapten, raakte Willem Holleeder tot op het bot. Tijdens in de rechtszaal uitgevochten familietwisten spatte de afgelopen maanden de vonken ervanaf. Vonken? Complete steekvlammen.

Tijdens een rechtszitting eind mei 2018 verwijt Holleeder, opgegroeid in de Amsterdamse Jordaan, zijn zus Astrid „Jordaancabaret met een traantje wegpinken. Ze speelt een spelletje. Ze wil me weghebben.”

Astrid: „Je spoort gewoon niet. Dat is waarom je opgeruimd moet worden.”

Willem Holleeder: „Je hebt me gewoon proberen te laten liquideren, mafkees.”

Astrid: „Je wordt steeds gekker.”

Holleeder: „Maar je doet het wel.”

Op dezelfde zittingsdag barst Astrid Holleeder in snikken uit als door haar opgenomen bandjes worden afgespeeld. Willem Holleeder zou zelfs zijn zus Sonja het leven willen benemen. Met haar lag hij in de clinch over crimineel geld. Astrid zegt tegenover de rechters over haar emoties: „Als je terugkijkt… het is krankzinnig, continu die gesprekken voeren over moord en doodslag. Over het vermoorden van mijn zusje. Niet één keer, maar dag in, dag uit, jaar in, jaar uit. Ik vraag me af: wat heb ik eigenlijk voor leven gehad? Het was continu, stelselmatig… een soort mishandeling.”

Heet hangijzer is de beschuldiging van de zussen dat Holleeder ooit een pistool zette op het hoofd van de jongen Richie, een zoontje van Sonja Holleeder en Cor van Hout.

De Neus ontkent. „Echt een vieze leugen.” Hij neemt vooral Astrid, ooit advocaat, op de korrel. „Ze is een gluiperd.” Holleeder beweert dat de zussen hem voorgoed in de cel willen hebben, om zelf een luxe leven te kunnen leiden van de opbrengst van bijvoorbeeld Astrids bestseller ”Judas” en een film over de Heinekenontvoering.

Waarom er ook twijfel is

Willem Holleeder mag de schijn tegen hebben, er bestaat ook twijfel of hij daadwerkelijk de motor is achter –alle– moorden die Justitie aan hem linkt. Neem de moord op Cor van Hout in 2003. De voormalige kompaan van Willem Holleeder had in het criminele milieu nogal wat vijanden. Zo zou Van Hout kort voor zijn gewelddadige dood in de clinch hebben gelegen met Marokkaanse criminelen en met beroepsmisdadiger Stanley Hillis. Die zouden dus ook een motief kunnen hebben gehad om Van Hout uit te schakelen, benadrukken de raadslieden van Holleeder.

Technisch bewijs tegen Holleeder is er niet. Geen vingerafdrukken, schoenafdrukken, haren of bloed van Holleeder op de moordplekken, geen schotresten op zijn kleren. Vreemd is dat niet. Maffiabazen halen doorgaans zelf niet de trekker over, maar laten het vuile werk opknappen door loopjongens.

Ook uit de door zus Astrid opgenomen gesprekken blijkt kennelijk niet dat Willem klip en klaar erkent het brein te zijn achter liquidaties. De Neus zelf ontkent bij hoog en bij laag betrokkenheid bij afrekeningen in de onderwereld. „Ik kan aardig zijn, maar ik kan ook schreeuwen. Ik ben een blaffende hond die niet bijt.”

Vermeende doelwitten Holleeder

Cor van Hout (45)

Op vrijdag 24 januari 2003 verlaat misdadiger Cor van Hout een restaurant in Amstelveen. Twee mannen met helmen naderen op een motor en openen het vuur. Van Hout overlijdt ter plekke. Zijn metgezel, Robert ter Haak, wordt (vermoedelijk per ongeluk) ook geraakt en sterft eveneens aan zijn verwondingen. Van Hout overleeft in 1996 en 2000 aanslagen op zijn leven. Hij had een relatie met Sonja Holleeder.

Kees Houtman (46)

Pal naast zijn villa in Amsterdam-Osdorp wil crimineel en vastgoedhandelaar Kees Houtman in de avond van 2 november 2005, op zijn verjaardag, zijn Mercedes in stappen. Twee mannen openen het vuur. Houtman sterft voor het oog van zijn vrouw en dochter. Voor de liquidatie zijn inmiddels de huurmoordernaars Jesse R. en Peter la S. en de organisatoren Fred Ros en Dino Soerel veroordeeld.

John Mieremet (45)

Op 2 november 2005 wordt de crimineel John Mieremet in de badplaats Pattaya vermoord; op dezelfde dag dat Kees Houtman in Amsterdam wordt geliquideerd. Mieremet overleefde in 2002 nog een moordaanslag. Hij trok in vroeger jaren veel op met Sam Klepper. Het beruchte duo stond erom bekend tegenstanders zonder pardon uit de weg te ruimen. Klepper (40) werd in 2000 geliquideerd.

Willem Endstra (51)

Even nadat vastgoedmagnaat Willem Endstra op 17 mei 2004 zijn kantoor aan de Amsterdamse Apollolaan verlaat, schiet een man hem dood. Endstra’s zakenvriend David Denneboom raakt gewond. De vermoedelijke huurmoordenaar, de Rus Namik Abbasov, overlijdt in 2012 in voorarrest in zijn cel. Endstra gold als de bankier van de onderwereld en werd afgeperst door Willem Holleeder.

Thomas van der Bijl (50)

Op 20 april 2006 is kroegbaas en drugshandelaar Thomas van der Bijl aan het stofzuigen in zijn café De Hallen in Amsterdam. Twee jonge mannen schieten hem dood. De huurmoordenaars zijn aangestuurd door de latere kroongetuige Fred Ros. Van der Bijl deed bij de politie een boekje open over Holleeder. „Hij is een soort vleermuis, hij zuigt je helemaal leeg. Hitler was een hond en hij had zijn zoon kunnen zijn.”

Voor dit artikel zijn onder meer de volgende, dit jaar verschenen boeken geraadpleegd: ”Moord, macht en angst. Het proces-Holleeder” (uitgeverij Prometheus) van Peter Elberse en Eric Panhuis en: ”Holleeders onderwereld. Onthullingen uit politiedossiers” (Karakter Uitgevers) van Wim van de Pol.

In RD maandag: portretten van zes sleutelfiguren rond Willem Holleeder