Dit concludeert de Australische Nigeriaan Victor Counted in zijn dissertatie ”Experiencing God in a Foreign Land” (”God ervaren in een vreemd land”). Hij gaat in op het verband tussen religie en migratie in psychologisch perspectief. Hij promoveerde donderdag aan de faculteit godgeleerdheid en godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen.

Counted onderzocht 175 Afrikaanse migrantenpopulaties in Nederland. Hij ontdekte dat totaal verschillende Afrikanen één zijn in hun vertrouwen op God. Zo reageren ze op negatieve ervaringen in hun nieuwe land en de onzekerheid over hun toekomst.

Hun godsdienst is voor veel migranten een veilige basis, van waaruit ze moedig de mogelijkheden in hun nieuwe land kunnen verkennen. Zonder die gehechtheid is de kans groot dat hun nieuwe bestaan traumatisch verloopt, aldus de promovendus, die zelf weet wat migrant zijn betekent.

Welk licht werpt de psychologie op het geloof van migranten?

„Een van de belangrijkste psychologische behoeften van mensen is een veilige hechting, aan bijvoorbeeld ouders of een partner. Als zulke mensen ontbreken, zoeken ze die hechting elders. Veel Afrikaanse migranten, van huis en haard verdreven, zoeken een veilige hechting in hun relatie met God, als antwoord op hun kwetsbaarheid. Op de achtergrond van hun godsdienst speelt dit sterk mee. Wie onderzoek doet naar de religiositeit van migranten, moet dit goed beseffen.

Hét toonbeeld van gehechtheid is de drie-enige God Zelf. Hij openbaart Zich in de Bijbel als God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest. God is van nature relationeel. Hij wil dan ook een hechte band met al Zijn schepselen.

De Bijbel tekent God als een betrouwbare Bron van hoop en troost te midden van verwarring en beroering. Daarmee voldoet Hij als het ware helemaal aan wat de psychologie noodzakelijk acht voor een veilige hechting.”

Wat doet migratie met het geloof van Afrikanen die al godsdienstig zijn?

„Geloofsbeproeving kan iemands geloof verdiepen. Als gelovige migranten en vluchtelingen zich geplaatst zien voor sociaalculturele uitdagingen in een nieuwe leefomgeving, wenden ze zich intenser tot God. Hun relatie met Hem wordt dan vaak hechter.

Mijn onderzoek bracht ook aan het licht dat niet-godsdienstige Afrikaanse migranten doorgaans niet meteen na aankomst gelovig worden. Pas na een verblijf van een jaar of vijf gaan ze op zoek naar bescherming bij God. Wanneer ze dan ervaren dat met God een relatie mogelijk is, ontvangen ze die veilige vertrouwensbasis die nodig is om hun veerkracht te kunnen herwinnen.”

U verdiepte zich ook in Bijbelse personen die in den vreemde verkeerden.

„Ik ontdekte dat ontheemde mensen in de Bijbel net zo’n relatie met God hadden als hedendaagse migranten. De titel van de dissertatie, ”Experiencing God in a Foreign Land”, is dan ook ontleend aan de gevoelens van het volk Israël aan de rivieren van Babel. Psalm 137 vertolkt dat hun band met Sion toen sterker was dan ooit.

Net als de Afrikaanse migranten van nu verkeerden de Israëlieten in Babel aan de randen van de maatschappij, omwille van hun identiteit en etniciteit. Maar hoewel hun leefomgeving drastisch was verslechterd, vonden ze hoop en troost bij een God Die hen tegemoet trad.”