Eerst een verhaal, dan naar het museum. Andersom kan natuurlijk ook. Dat verhalen bij kinderen de aandacht voor schilderijen kunnen aanwakkeren, is wel duidelijk. Uitgeverij Rubinstein en het Rijksmuseum haalden ter ere van het Rembrandtjaar een vertrouwd concept van stal, althans voor wie ”Het grote Rijksmuseum voorleesboek” (2013) kent. Groot formaat boek, met schilderijen uit het Rijksmuseum, die elk zijn voorzien van een verhaal van een kinderboekenschrijver. Met op het omslag een tekening-in-stijl van Charlotte Dematons – zo mooi dat je het boek alleen daarom al zou willen kopen.

Binnen is de verhalenbundel, in het geval van ”Het grote Rembrandt voorleesboek”, een eregalerij voor werk van Rembrandt zelf. Van de ets van een slapend hondje –Kassie dus, volgens schrijver Koos Meinderts– tot de ten voeten uit geportretteerde Marten Soolmans en Oopjen Coppit. En van ”Het Joodse bruidje” (dat eigenlijk ”Isaak en Rebekka” heet) tot ”De Nachtwacht”. Die laatste twee zijn overigens de enige schilderijen die ook al een plek kregen in ”Het grote Rijksmuseum voorleesboek”. Voorzien van een ander verhaal, dat wel.

Serieuzer

Voor het boek uit 2013 leverde de schrijfster van populaire kinderboekenseries Marion van de Coolwijk een luchtig gedicht af over ”Het Joodse bruidje”. De man stelde ze voor als de knokige koning Daan („Waar is toch koning Daan?/ Is hij soms per ongeluk/ achter een pilaar gaan staan?”), die door ene Sterre in een gouden mantel werd gestoken en zo veel beter uit de verf kwam. In het Rembrandtboek schrijven Margje en Sjoerd Kuyper een heel ander verhaal bij dit schilderij: serieuzer, met verwijzingen naar de Bijbelse Izak en Rebekka. Hoofdfiguren zijn een man en vrouw die na jaren een kindje verwachten en dit geluk op het doek laten vastleggen.

De –voor zo’n boek té luchtige– toon die Van de Coolwijk aansloeg mist in ”Het grote Rembrandt voorleesboek”. Dat is deels te verklaren door de gekozen auteurs: van de 25 auteurs die meeschreven aan het eerste boek, doen er in deze uitgave nog maar zes mee: Bibi Dumon Tak, Joke van Leeuwen, Koos Meinderts, Jan Paul Schutten, Thijs Goverde en Sjoerd Kuyper (dit keer samen met zijn vrouw Margje). Een schrijver als Goverde hanteert in zijn kinderboeken soms wel een populaire toon, maar is een goede verteller – en dat laat hij in de verhalen zien. Waar je in dit boek wel een enkele keer over struikelt, is de moderne kijk op de Bijbel en op geloven. Zo oppert een personage in het verhaal bij het ”Zelfportret als de apostel Paulus” (Joke van Leeuwen): misschien wist Paulus ook niet zeker of het waar was wat hij allemaal opschreef.

De verhalen zijn niet heel avontuurlijk (uitgezonderd die van Goverde over de inbraak in de Amsterdamse Lakenhal, bij schilderij ”De Staalmeesters”). Ze zijn eerder beschouwend of dromerig. Zo is ”Aan de rivier” (Margje en Sjoerd Kuyper) mooi, maar zo’n romantisch-dramatische tekst over de dood van Rembrandts vrouw Saskia zal weinig kinderen aanspreken.

Het boek moet het –uiteraard– hebben van het samenspel van tekst en beeld. Als een verhaal het schilderij tot leven brengt, dan is de missie geslaagd. Wie het boek las, moet bij het zelfportret van de jonge Rembrandt met zijn weelderige krullen wel denken aan Ada, die de in haar ogen te eenvoudige Rembrandt –en het voor haar gemaakte zelfportret– afwijst (”Het mooiste cadeau”, Jan Paul Schutten). Die kan het ”Landschap met stenen brug” niet meer zien zonder in gedachten af te dwalen naar de tweelingbroers die in zwaar onweer bij het water zijn (”Lambert en Lambert”, Bibi Dumon Tak). Of dat nu enkel verrijking is, of ook ballast, daar kun je over twisten. In elk geval is het prachtig als Rembrandts werk op deze manier de belangstelling van kinderen krijgt.

Boekgegevens

Het grote Rembrandt voorleesboek. Kinderboekenschrijvers over de meesterwerken van Rembrandt in het Rijksmuseum, div. auteurs; uitg. Rubinstein; 68 blz.; € 22,99