Het nieuws komt voor veel imkers onverwacht. De EU steekt de komende drie jaar extra geld in bijen. De Europese Commissie stelt 120 miljoen euro beschikbaar, 10 procent meer dan in 2017 tot 2019. De EU-lidstaten verdubbelen het bedrag.

Schuurmans juicht de extra financiële steun toe. „Ik had die niet aan zien komen”, geeft de Brabantse bijenhouder uit Geffen aan. „De EU heeft de achterliggende jaren al heel wat geld in bijen gepompt.” EU-landbouwcommissaris Phil Hogan zegt bijen én de bijenhouderij „extreem serieus” te nemen.

De EU telt zo’n 650.000 bijenhouders met in totaal ruim 17,5 miljoen bijenvolken. Nederland is een relatief kleine speler met 7000 imkers, waarvan pakweg 25 beroepsmatig, op grote schaal. De imkerij is populair. Het aantal bijenkasten is vorig jaar gestegen met 4000 tot 82.000.

Schuurmans –20 jaar in het vak– slingert per jaar een slordige 3000 kilo honing. „Met zo’n 13 miljoen buckfastbijen”, zegt hij na een snelle rekensom. „Driehonderd kasten met 10.000 bijen en nog eens tweehonderd kasten met 50.000 stuks.” Schuurmans’ bedrijf, Ecopoll, is de grootste in de verre omtrek.

Volksverhuizing

„Erg fascinerend”, zegt de Brabantse imker over het houden van bijen. „Het verveelt geen moment. Eén bij stelt niets voor, een volk is als geheel tot grootse dingen in staat. Prachtig om te zien wat al die kleine individuen met elkaar presteren.”

De duizenden bijen in een volk kennen een afgebakende taakverdeling, afhankelijk van leeftijd: de ene poetst, de ander voert, een derde bestuift. „Het is één superorganisme. Ze communiceren met elkaar waar bijvoorbeeld een goed drachtgebied ligt”, weet de imker, die ook cursussen geeft aan beginnende en gevorderde bijenhouders.

Met zijn vrouw trekt Schuurmans er dagelijks op uit. Om bij telers in kassen of op de volle grond gewassen te bestuiven. Kersenbomen, blauwe en rode bessen, bramen, frambozen en aardbeien. „Altijd met een aanhanger vol bijen. Een echte volksverhuizing.”

Veel Europese landen ondersteunen imkers om de essentiële rol die bijen vervullen bij de bestuiving van gewassen. Bijvoorbeeld bij het opzetten van bijenbedrijven, bij de bestrijding van parasieten die schade aanrichten aan bijenvolken en verbetering van de kwaliteit van honing.

Waar de pot EU-geld terecht komt, weet de bijenkenner niet. Mogelijk bij kennisinstituten als Wageningen University of de Nederlandse Bijenhoudersvereniging. Belangrijk doel vindt hij onderzoek naar bestuiving van honingbijen én solitaire bijen, verbetering van de voedselvoorziening, verhoging van de kwaliteit van honing en verbetering van huisvesting voor solitaire bijen in de natuurlijk.

Parasiet

Schuurmans onderstreept ook het belang van onderzoek. De Europese honingbij heeft pakweg 35 jaar lang te lijden gehad onder de varraomijt. Door deze parasiet uit Azië, die per ongeluk is ontsnapt bij het naar Europa halen voor onderzoek, zijn veel bijenvolken doodgegaan.

De imker maakt zich zorgen over een herhaling van dit rampscenario. „Door klimaatverandering kunnen mogelijk allerlei exoten naar Europa komen, die risico’s op de verspreiding van ziektes met zich meebrengen”, waarschuwt hij. „Belangrijk de situatie goed te monitoren.”

Nederlandse gemeenten steken veel tijd en geld in bijen en insecten. „In de meeste gemeenten staan bijen gelukkig hoog op de agenda.” Het op elkaar laten aansluiten van losse, lokale gebieden kan beter, benadrukt de bijendeskundige.

Een solitaire bij heeft een zeer beperkte actieradius. „Door gebieden te koppelen kan deze verder uitwaaieren. Een gemeente moet probleemgebieden in kaart brengen om snel passende maatregelen te treffen. Waar loopt het goed, waar kan het beter.”

Biodiversiteit is belangrijk, benadrukt Schuurmans. „Een honingbij redt zich met hulp van de imker wel, een solitaire bij mist dat en heeft het zwaar om te overleven. Veel bijensoorten zijn al verdwijnen. Verdwijnt een plant, dan verdwijnt ook de bij.”