Gastvrijheid als roeping voor de kerk in gebrokenheid
Hoe vervult de kerk haar profetische taak in een post-christelijke samenleving? Door gastvrij te zijn.
Dat stelde dr. Anderson Jeremiah woensdagmiddag tijdens de jaarlijkse Hendrik Kraemerlezing aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in Amsterdam. Hij is priester in de Church of South India en docent aan de Lancester University in Lancashire, Engeland. „Gastvrijheid is de belangrijkste christelijke roeping van onze tijd. Door gastvrij te zijn, belichaamt de kerk als lichaam van Christus Gods gastvrijheid.”
Dr. Jeremiah schetste de sociale context waarin de kerk in Europa zich bevindt. „Onze tijd is niet alleen post-christelijk, maar ook post-seculier. Een meerderheid van de millennials is geïnteresseerd in spiritualiteit, maar ze vindt geen antwoorden bij de gevestigde religies. We leven in een tijd van zelfpromotie door sociale media, een tijd van klimaatvluchtelingen en de opkomst van nationalisme en populisme.”
Profetisch
Geïnspireerd door de filosoof Gillian Rose en de missioloog Lesslie Newbigin –door de laatste werd hij ooit als kind gedoopt– hield de Anglicaanse priester een pleidooi om aanwezig te zijn in het „gebroken midden.” Het is volgens dr. Jeremiah de opdracht voor de kerk om de verzoeking van het isolement of van de macht te weerstaan en juist in deze gebroken realiteit aanwezig te zijn en daar de kern van het Evangelie en de navolging van Jezus te herontdekken. „De kerk heeft haar leven midden in de samenleving. Relevante theologie gebeurt in de publieke ruimte en net als Newbigin geloof ik dat de kerk vanuit haar gemarginaliseerde positie haar profetische taak weer op zich kan nemen.”
De belangrijkste christelijke deugden die de kerk moet belichamen zijn de hoop en de gastvrijheid, stelde de spreker. „Hoop is niet hetzelfde als optimisme. Het is een innerlijke houding die van binnen begint en zich verspreidt over gemeenschappen. Het bouwt gemeenschappen op, terwijl het tegenovergestelde –wanhoop en angst– gemeenschappen afbreken. Van dat laatste is het opkomend nationalisme een goed voorbeeld.”
Risico
In het gesprek na de lezing werd de vraag gesteld welke prijs gastvrijheid mag hebben: „Wat als je door gastvrijheid mensen binnenhaalt die juist het tegenovergestelde willen van wat je als gemeenschap wilt?”
Dr. Jeremiah: „Ik heb nooit gezegd dat gastvrijheid gemakkelijk is. Je neemt een risico. Je zou kunnen zeggen dat dit hetzelfde risico is dat God nam door zo gastvrij voor ons te zijn. Het is belangrijk om te bedenken dat de identiteit van jou en de ander met elkaar vervlochten zijn via het beeld van God. Als ik dat bedenk, dan krijg ik kracht om ermee om te gaan, ondanks alle moeilijkheden. Als we vreemdelingen verwelkomen realiseren we ons dat we de ander nodig hebben. Economisch weten we dat al lang, maar als mensen zijn we ook onderdeel van elkaars leven.”