Het drama speelde zich af op de begane grond, waardoor alle werknemers op hogere verdiepingen als ratten in de val leken te zitten. De vergelijking met de aanslag op het World Trade Center in New York, maandag precies een halfjaar geleden, dringt zich onweerstaanbaar op.

De ene na de andere buurtbewoner komt voor het rood-witte lint tot stilstand, om daar tot de ontdekking te komen dat hij niet naar huis mag. Wie pal achter het lint woont, mag er nog wel door, maar de auto mag niet mee.

Het gezicht van een automobilist wordt steeds roder als hij in sappig Amsterdams zijn ongenoegen over de afgrendeling kenbaar maakt. Hij moet en zal erdoor. Die gijzeling kan wel tot de volgende ochtend duren; betaalt de politie dan het hotel? „Moet u eens luisteren, ik heb dit ook niet verzonnen”, zegt de agent. „Als u het gebied binnengaat, gaat u mee naar het bureau. Dan heeft u de komende nacht in ieder geval onderdak.”

Man-met-hondje ziet de humor van de situatie in, maar de meeste buurtbewoners delen zijn gevoelen niet. Gramstorig staren ze over het lint de wijk in. „Over het water, kan dat?” informeert een jongeman. „Daar ligt een politieboot”, weet de agent. „Waarom hebben jullie niet gezegd dat ik niet terug mocht toen ik eruit ging?” wil een vrouw weten.

Verbijstering slaat toe als zoiets banaals als een breedbeeldtelevisie de motivatie voor de actie blijkt te zijn.

Een jongedame op de fiets gaat figuurlijk door het lint en letterlijk eronderdoor. Naar huis! Portieren van een politieauto knallen open: „Mevrouw! Terug” Ze gáát terug.

Bij het Amstelstation vandaan is de toren dichter te benaderen. Duidelijk is te zien hoe de gijzelnemer op minstens negen verdiepingen leuzen achter de ramen heeft laten ophangen: ”Wij misleiden”, en: ”We mislead”. Toeschouwers speuren met verrekijkers naar beweging achter het vele glas.

In hoeverre de datum toevallig gekozen was, is niet duidelijk, maar de gijzeling van gisteren had met moslimfundamentalisme niets van doen. Een keurig uitziende 59-jarige man uit Uithoorn, die voor zijn grieven tegen de komst van breedbeeldtelevisie blijkbaar te weinig gehoor vond, besloot actie te ondernemen tegen de producent van de apparaten, Philips. Tegenover de politie gaf hij telefonisch toe zich in de toren vergist te hebben. Hij drong de Rembrandttoren binnen, maar Philips is afgelopen zomer vertrokken naar de pal ernaast gelegen Breitnertoren.

De Rembrandttoren is 135 meter hoog en telt 36 verdiepingen. De werknemers van de 56 bedrijven in de toren zaten in feite opgesloten, doordat de liften stilstonden. Een groot deel van hen wist echter te ontsnappen via de brandtrappen en werd met bussen naar het politiebureau gebracht. Diverse mensen zeiden erg geschrokken te zijn. Er zitten vrij veel Amerikaanse bedrijven in de toren en daardoor moest men direct aan de aanslagen op Manhattan en Washington op 11 september denken.

Volgens de politie had de gijzelnemer een pistoolmitrailleur van het merk Heckler(&(Koch en daarnaast nog een handvuurwapen met munitie en een explosieve stof van onduidelijke herkomst bij zich. De man hield in de receptie in eerste instantie achttien mensen onder schot, maar liet ’s middags zes vrouwen en twee mannen gaan. De 237 mensen die zich uiteindelijk nog op de hoger gelegen etages bevonden zouden niet echt in gevaar zijn geweest.

Het eerste contact tussen de politie en de gijzelnemer werd in de loop van de ochtend gelegd via de receptionist van de Rembrandttoren. Later werd een professionele onderhandelaar ingezet, die de gijzelnemer zelf aan de lijn kreeg. Het verhaal van de man was eerst onduidelijk. Later bleek dat hij via de media aandacht eiste voor zijn bezwaren tegen de productie van breedbeeldtelevisies.

Hij protesteerde daartegen al een jaar in brieven aan onder meer de Consumentenbond en het Algemeen Dagblad, zo bleek uit faxen die hij gistermorgen vanuit de toren stuurde naar de redacties van het NOS Journaal en Het Nieuws van SBS. De gijzelnemer voelde zich ten onrechte gedwongen tot de aanschaf van een breedbeeldtelevisie, omdat op een normale televisie balken verschijnen als een film op breedbeeld wordt uitgezonden. De Consumentenbond nam „kennis van zijn standpunt”, maar er was volgens de bond niet echt een reden om zijn telefoontjes serieuzer te nemen dan de overige 250.000 telefoontjes die de organisatie jaarlijks krijgt.

De man uit Uithoorn had een strafblad. Hij is echter nooit veroordeeld wegens gewelddaden. Waar hij de wapens vandaan had, is onduidelijk.

De politie hield er gisteren korte tijd serieus rekening mee dat de gijzelnemer zou willen overstappen naar de Breitnertoren. Daar werken 470 mensen. Een deel van hen verliet de toren onder politiebegeleiding. Volgens Philips-woordvoerder A. Manning was er geen sprake van een totale evacuatie. „De politie biedt eenieder die zich niet prettig voelt om onder deze omstandigheden door te werken, de mogelijkheid om in kleine groepjes naar buiten te gaan.”

Eerder werd de Hogeschool van Amsterdam, op een steenworp afstand van de torens, ontruimd. De 5000 studenten en personeelsleden verlieten het gebouw via de hoofdingang aan de Weesperzijde. Voordat het zover was, beklaagde student Erik Steen zich in een e-mail aan het ANP over het gebrek aan informatie door de schoolleiding. Iedereen moest binnen blijven, maar mededelingen via de intercom bleven uit. Alleen met briefjes op de berichtenborden informeerde de schoolleiding de aanwezigen. Vanuit het raam zag Steen de onrust in en rond de Rembrandttoren, schreef hij.

Het treinstation Amsterdam-Amstel werd eveneens ontruimd. Treinen en metro’s stopten er niet meer en de winkels in het station werden gesloten.

Omstreeks kwart over vier vroeg de gijzelnemer om een pauze in de gesprekken om zich even te kunnen bezinnen op de situatie. Volgens de politie waren de gesprekken tot dat moment in een „open en ontspannen sfeer” verlopen. Een kwartier later joeg de man zich op het toilet twee kogels door het hoofd. De gegijzelden werden per bus afgevoerd om door hulpverleners te worden bijgestaan.