Tijd om daarover door te denken krijgen de kijkers van ”Paleis Soestdijk in film: bijzondere beelden uit een vorstelijk verleden” niet: de taferelen wisselen elkaar in hoog tempo af.

Van 19 april tot 5 mei krijgen bezoekers van het paleis de videobeelden te zien die het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid bijeengesprokkeld heeft. Het instituut is „de eerste grote partner” waarmee MeyerBergman Erfgoed Groep is gaan samenwerken sinds de groep op 20 december 2017 eigenaar van het paleiscomplex werd. Dat resulteerde al in een tentoonstelling. En nu dus in een film.

Daarvoor gaat het een trapje af, naar de filmzaal die werd gebouwd toen Bernhard en Juliana hier na hun huwelijk in 1937 kwamen wonen. Zo’n thuisbioscoop was toen modieus, zegt paleisdirecteur De Gelder. En al was het crisistijd, het prinselijk paar kreeg de verbouwing die het uitvoerde cadeau, inclusief sportpaviljoen en zwembad. De Nederlandse Bioscoopbond schonk projectoren en fabrikant W. H. Gispen gaf achttien stoelen. Die staan er nog steeds, en bezoekers zakken diep weg.

Kinderen en hondjes

En daar komen de beelden. Soester schooljeugd die de pasgetrouwde paleisbewoners toezingt. Beatrix op de arm van haar moeder. Beatrix’ eerste stapjes. Beatrix op een trekpaardje. Beatrix tijdens het tuinfeest.

Irene doet haar intrede, en na de oorlog komt het gezin met Margriet terug uit Canada. De drie dochters –Trix, Ireen en Pietie, in de aanspraak– vermaken zich voor de camera. Ze wachten de Britse generaal Montgomery op, die overigens niet in beeld komt. Ze fietsen de boslaantjes af. Ze gaan naar de blokhut van de Soestdijker Totemkring, trefpunt van de padvinderij. Weer thuis is het theetijd; „ieder prinsesje heeft haar eigen beker”, weet de commentaarstem.

En altijd zijn er hondjes. Spelend bij de trap, dravend naast de fiets, happend naar een koekje.

Bronzen uil

Beatrix en Margriet fietsen samen naar school, het Baarnsch Lyceum. Zonder uit te kijken steken ze schuin de weg over; filmende vader Bernhard hield hen vast in het vizier.

Dan wordt Beatrix achttien en blijft ze lachen als ze typische meisjescadeautjes als een kopergravure –Leiden in 1659– en een bronzen uil krijgt, en daarbenevens „een kostbaar geschenk van het gezamenlijk personeel der paleizen”, deftig aangeboden door alweer een delegatie.

Opeens hebben de afbeeldingen kleur; het is dan 1962. Wat verlegen geeft Beatrix gas, in een jeep. „Met grote vreugde” kondigt Juliana de verlovingen van haar dochters aan, hoeveel spanning die in het land soms ook teweegbrengen. Het gaat in de film niet chronologisch: Margriet, Beatrix, Irene, Christina. „Ik kan u verzekeren: het is goed!” sprak de koningin toen ze schoonzoon Claus introduceerde. En ze kreeg gelijk.

De jonge paren worden omstuwd door een menigte die uit enthousiasme bijna hun auto beklimt. Van afstand en beveiliging weet niemand nog.

Den Uyl en Andriessen

Kleinkinderen doen hun intrede, en ze verven een kersttekening voor „grootmammam.” Die leest voor, over Hans en Grietje, en over een toverheks. „Stout, hè?”

Maar er zijn ook staatszaken. PvdA-leider Den Uyl zakt op de bank, en even later zijn KVP-evenknie Andriessen. Ze komen de vorstin adviseren.

Toneelspelen doet Juliana ook. En defilés afnemen: „Dit was een ongelofelijk mooi slot van mijn loopbaan.”

Oud is de vroegere monarch als ze nog eenmaal in beeld verschijnt, en –met gesloten ogen– dankt voor het medeleven bij een huwelijksjubileum, terwijl haar bebaarde echtgenoot toekijkt en er het zijne van denkt.

Beide bewoners van Soestdijk overleden in 2004. Het paleis raakte leeg; de overheid brak zich er het hoofd over. Nu moet het een toonzaal van innovatie worden; ”Made by Holland.” En intussen wil de nieuwe eigenaar het vorstelijk verleden laten zien. Bijvoorbeeld met deze film.