Maar liefst 15.000 tegels werden er vorige week ingeleverd bij de ruim 50 Intratuinvestigingen in ons land. De klanten kregen voor elke tegel gratis twee planten terug. Doel van de actie is het creëren van een groenere leefomgeving, meer biodiversiteit en een betere waterberging.

Nederlandse tuincentra zagen in 2018 de verkoop van struiken, bomen en planten enorm stijgen. Tegels en stenen eruit, planten en bomen erin, is de trend. Reden? De klimaatverandering en de afname van biodiversiteit houdt mensen bezig. Meer dan vijf jaar geleden. Toen werden er maar enkele tientallen tegels aangeboden tijdens de campagne ”Tegel eruit, plant erin”.

Marktonderzoeker GfK concludeerde vorig jaar dat mensen hun tuin wel willen vergroenen, maar vaak niet goed weten hoe. Ook wil meer dan 95 procent van de mensen graag meer vogels en dieren in zijn of haar tuin.

Gemeenten wakkeren dat vlammetje graag aan. In Barneveld werd zaterdag tijdens de landelijke compostdag niet alleen gratis compost uitgedeeld. Iedere inwoner die zich meldde, kreeg ook een zakje bloemzaad mee. Goed voor 10 vierkante meter bloemenbed. Het idee komt van de lokale partij Burger Initiatief. Zij hoopt dat de bloemen komende zomer talloze bijen en insecten trekken, want daar gaat het slecht mee.

Cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek onderstrepen dat. Eind vorige week meldde het onderzoeksbureau in het wetenschappelijk tijdschrift Biological Conservation dat het aantal vlinders in Nederland tussen 1890 en 2017 met minstens 84 procent is afgenomen. Vijftien soorten zijn helemaal uit het land verdwenen. Het CBS baseert zich daarbij op wetenschappers die de leefgebieden van vlinders onder de loep namen.

Lang, tot 2000, daalde het aantal vlinders in heidegebieden minder sterk dan het aantal vlinders dat in gras- en bosgebied leeft. Maar ook op de heide neemt nu het aantal vlinders af, onder meer door bodemverzuring en doordat de heidegebieden verbrokkelen. Er zijn steeds minder geschikte leefgebieden voor vlinders. Alleen in natuurreservaten vinden vlinders nog soorten kruiden die een eeuw geleden in bijna alle weilanden stonden.

Geschrokken

Kars Veling van De Vlinderstichting is geschrokken van de cijfers. „We weten al jaren dat het niet goed gaat met de vlinders. De Vlinderstichting werd er 36 jaar geleden zelfs voor opgericht. Maar nu hebben we voor het eerst samen met het CBS de langetermijngegevens geanalyseerd.”

Sinds 1992 worden vlinderwaarnemingen systematisch verzameld op basis van het Landelijk Meetprogramma Vlinders, ontwikkeld door De Vlinderstichting en het CBS. De laatste decennia is de verspreiding van vlinders hetzelfde gebleven, maar de afname van de vlinderstand gaat nog door, zo blijkt uit de nieuwste cijfers.

Dat tuinen gaan vergroenen en dat mensen meer oog hebben voor biodiversiteit, doet Veling deugd. „Dit is een stap in de goede richting.” Hij nuanceert ook: „Al zouden alle stenen uit de Nederlandse tuinen verdwijnen, dat betekent nog niet de redding van de vlinders. Maar het helpt wel.”

Sleutel

Velings hoop is vooral gericht op de landbouw. „Daar ligt echt de sleutel. De intensieve landbouw is de grootste oorzaak van de achteruitgang van vlinders. Banken, supermarkten en Europese regels dwingen agrariërs in een keurslijf waarin geen ruimte is voor de natuur. Dat zorgt voor weilanden waar geen bloemetje meer groeit. Akkerbouw dat zonder bestrijdingsmiddelen niet meer rendabel is.”

De woordvoerder van De Vlinderstichting vindt het goed dat er zo veel belangstelling is voor het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, waarin onder andere banken, supermarkten, landbouw- en natuurorganisaties samenwerken. „Vijf jaar geleden is een vergelijkbaar initiatief niet van de grond gekomen. Maar nu merk ik dat we het tij mee hebben.”

De vergelijking met de tegelinruilactie is snel gemaakt. Ook die was vijf jaar geleden geen succes en nu wel. Zou dat ook kunnen gelden voor het Deltaplan Biodiversiteitsherstel? Veling is hoopvol. „„Landbouwminister Schouten en andere overheden staan met de neuzen de goede richting op. Alleen als alle partijen dezelfde kant op willen, kunnen we de vlinders en andere insecten nog redden.”

In de Week van de Schepping was er volop aandacht voor het herstel van de biodiversiteit.

Idylles

De Vlinderstichting hoopt dat gemeenten net als burgers steeds meer het belang gaan inzien van bloeiende planten op hun gronden. Samen met gemeenten heeft de vereniging in heel Nederland bijna honderd zogeheten idylles aangelegd: stukjes gemeentegrond vol bloemen waar vlinders, bijen én mensen van genieten. Vorige week werden er twee idylles geopend op Goeree-Overflakkee.