De 28-jarige man uit Utrecht die omkwam bij de aanslag in Utrecht, was geen bekende van hoofdverdachte Gökmen T., meldt RTV Utrecht. Justitie stelde eerder al dat er „nog geen enkele relatie” is gevonden tussen Gökmen T. en de drie dodelijke slachtoffers. Het scenario van een eerwraakmotief lijkt daarom steeds minder waarschijnlijk.

Jihadbeweging Kalifaatstaat ronselt al langer leden in Utrecht. Terreurverdachte Gökmen T. en zijn familie worden in verband gebracht met deze Duits-Turkse organisatie, meldt de Telegraaf.

Twee oudere broers van Gökmen T. hebben zich toegelegd op het geloof, zeggen buurtbewoners tegen die krant. „Ze zijn allebei behoorlijk streng in de leer. Dat zie je aan hun kleding, hun vrouwen lopen ook stevig gesluierd. Die oudste ging ook midden in de stad op zijn knieën zitten om te bidden als het tijd was”, stellen ze. Volgens verschillende buurtbewoners heeft de oudste broer in Tsjetsjenië getraind of gevochten en zou hij banden hebben met de radicale Turkse beweging Kalifaatstaat.

De activiteiten in Utrecht van deze extremistische groep zijn al langer merkbaar, zegt de Vlaamse jihadexpert Peter Velle in de Telegraaf. Hij verdiept zich ook in Kalifaatstaat en hun contacten met IS en Al-Qaeda.

Kalifaatstaat, ook wel bekend als de Kaplanbeweging, heeft aanhang in Duitsland. In Nederland zijn Utrecht en Oss in beeld als plekken waar volgelingen wonen van Metin Kaplan, de ”Kalief van Keulen”. Die kreeg in 2005 levenslang van de Turkse rechter omdat hij dat land wilde omvormen tot een islamitische staat.

Van zeker drie Utrechters is bekend dat ze openlijk banden hebben met Duitse Kalifaatstaat-jihadisten, stelt de Telegraaf. Op hun Facebookpagina’s is te zien dat ze onder meer in de wijk Kanaleneiland poseren met vlaggen en strijdsymbolen van de groep. Een van hen deelde jihadoproepen en foto’s van IS-vlaggen. Deze Utrechter is medevennoot in een taxibedrijf met een broer van Gökmen T.

De twee mannen die vastzitten voor de aanslag zijn ingerekend door de Dienst Speciale Interventies (DSI). De antiterreureenheid bestaat uit manschappen van leger en politie. De DSI heeft onder meer scherpschutters binnen de gelederen.

De DSI heeft een paar snel in te zetten teams. Het gaat om enkele Rapid Response Teams (RRT’s, snelle responsteams) en een enkele Quick Reaction Force (QRF, snelle reactiemacht).

RRT’s (minder dan vijf manschappen) zijn dag en nacht paraat. De mannen rijden in gepantserde auto’s en beschikken over zware wapens, zoals de Heckler & Koch 416. Een QRF –meer dan vijf mensen– is nog meer opgetuigd.

Mr. Fred van der Winkel, de president van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, noemt bij de NOS de recente vrijlating van Gökmen T. in een verkrachtingszaak juridisch juist, maar „met de kennis van nu een nachtmerrie.” T. was sinds 1 maart onder voorwaarden vrij omdat hij het hof beloofde mee te werken aan een persoonlijkheidsonderzoek.