Havo- en vwo-bovenbouwleerlingen op de Rotterdamse locaties van de middelbare scholen De Passie en GSR kunnen sinds dit jaar kiezen voor het traject Teachnasium. Hierbij krijgen ze al tijdens hun schooltijd korte colleges van docenten van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). Ook lopen de scholieren verschillende middagen stage, zowel op een basisschool in hun omgeving als in de brugklas van hun eigen middelbare school. Negen leerlingen, onder wie één jongen, doen mee aan het traject.

Talenten

Volgens Bram Kasse, coördinator vanuit de CHE, is het een mooie manier om „potentiële talenten voor het onderwijs warm te maken.” Deze dinsdagmiddag bespreekt hij met de deelnemers verschillende observaties tijdens hun stageperiode. Op grote vellen papier schrijven ze in drietallen onder meer op hoe een leraar tijdens de les de aandacht van de leerlingen krijgt en probeert te behouden, en wat leraren vertellen hoe ze te werk gaan. Ze concluderen met elkaar dat een les goed verloopt als zowel docenten als leerlingen actief zijn.

„Een leraar kan een klas actief krijgen door dingen op een grappige manier te verwerken”, ontdekte een meisje. Ze omschrijft een spel dat een docent tijdens haar stage liet spelen om duidelijk te maken wat de begrippen communisme en kapitalisme inhouden. Ze herinnert zich dat ze dit spel zelf ook deed, toen ze in de brugklas zat. „Het werkt echt goed, omdat je in beweging komt en er helemaal bij betrokken wordt.”

Kasse: „Ik merk bij beginnende leraren altijd dat ze dit soort dingen graag willen doen met hun klas, maar daarbij is het wel belangrijk om het goed te organiseren, zodat het niet één grote chaos wordt in het lokaal. Dat is nog weleens lastig.” Leerlingen reageren bevestigend: veel van hen hebben zoiets ook weleens meegemaakt bij hun eigen docenten.

Lerarentekort

De CHE koos bewust voor het benaderen van scholen in de Randstad, vertelt Kasse. „Het lerarentekort is daar het grootst. Het is mijn droom om leerlingen te enthousiasmeren die uit zichzelf nog niet aan het onderwijs hadden gedacht. Dat is echter meer iets voor een later stadium, als het traject bekendheid krijgt doordat leerlingen die er nu aan deelnemen, erover vertellen aan anderen. Ik ontdek nu al talenten waarmee veel leerlingen uit deze groep binnen een paar jaar terechtkunnen op de lerarenopleiding. Het is ook verrassend hoe leergierig ze zijn. Tegelijk is het goed dat leerlingen die een bepaald beeld hebben van het onderwijs, en merken dat ze dat moeten bijstellen, ook een goede keuze kunnen maken. Als ze nu al ontdekken dat het niet bij hen past, verliezen ze er geen studiejaar aan.”

„Onze docenten gebruiken de onderwijstechnieken ook”

Doris Louwen (15) uit Pernis, vwo-4-leerling op De Passie, koos voor het Teachnasium om te ontdekken of het onderwijs bij haar past. „Ik wilde altijd al juf worden, maar bij de beroepsoriëntatie kwam er veel meer voorbij wat me aansprak. Daarom leek deze route me ideaal om te zien of het basisonderwijs echt iets voor me is.” Op de basisschool kwam ze als stagiaire terecht in een kleuterklas. „Het was heel leuk dat we serieus werden genomen. In het begin was het vooral observeren, maar daarna mochten we zelf een les geven en dingen met kinderen doen. Aan het begin was dat best spannend, maar het ging goed en ik heb er meer zelfvertrouwen door gekregen.”

Ineke Westra (16) uit Alblasserdam, vwo-4-leerling op de GSR, hoorde van haar decaan over het Teachnasiumproject. „Het leek mij een ideale kans om kennis te maken met het onderwijs. Zelf denk ik aan het basisonderwijs, maar met dit traject loop ik natuurlijk ook stage in een brugklas van mijn eigen school. Dat vind ik minder: het leeftijdsverschil is erg klein en leerlingen zien mij gewoon als de zus van Janneke in plaats van als juf, zoals de kleuters op de basisschool waar ik stage heb gelopen. Ik vond het erg leuk dat ik meteen een groepje kon begeleiden bij een werkje en bij het buitenspelen een soort pleinwacht liep. Op mijn eigen school vond ik het minder leuk, maar ik heb er wel een beter beeld van gekregen hoe een les verloopt en waar een leraar rekening mee moet houden. En ook hoe moeilijk het is om leraar op een middelbare school te zijn. Gelukkig was ik toch al niet van plan om dat te worden.”

Doris: „Sinds ik de onderwijstechnieken ken, zie ik dat leraren die gebruiken, ook wanneer ik zelf les krijg. Dat is erg leuk om te zien. We leren nu dingen over het onderwijs die we anders niet zouden weten. Maar ik twijfel nog wel of ik volgend jaar verder ga met het Teachnasium. Er gaat toch best veel tijd in zitten en je mist een aantal van je eigen lessen, wat soms ook een nadeel is.” Ineke: „Ik ga wel verder, als ik er tenminste voor kan kiezen om alleen op een basisschool stage te lopen.”

Teachnasium

Het Teachnasium bestaat op dit moment uit twee gedeelten, verspreid over twee schooljaren. Het eerste gedeelte, van januari tot mei, is gericht op oriëntatie: zou het onderwijs bij mij passen? Docent Kasse: „Voor sommigen gaan de ogen open. De één zei: Ik liep stage bij jonge kinderen, wat weten ze al veel! En een ander zei dat hij dacht: Wat weten ze nog weinig.”

Leerlingen komen er door middel van colleges en de eerste stages achter wat het onderwijs inhoudt. Ook worden ze uitgenodigd in actie te komen en op de middelbare school bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding te geven. Dit jaar waren er acht dagdelen stage op de eigen middelbare school en acht stagemiddagen op een basisschool. Volgend jaar worden dat er in de oriëntatiefase minder, denkt Kasse: „Zich oriënteren kan misschien ook wel in kortere tijd; dan heb je genoeg indrukken opgedaan.”

Het tweede gedeelte van het Teachnasium is bedoeld voor leerlingen die volgens Kasse „verliefd op het onderwijs zijn geworden, kinderen fantastisch vinden en zichzelf wel als leraar zien.” Zij gaan in een volgend schooljaar door met verdieping. Die vindt plaats in de maanden september tot januari. Ze leren meer pedagogische en didactische vaardigheden en doen tijdens de stage ervaring op. Op het programma staan onder meer lesgeven, dingen uitleggen en proberen een pedagogische band met de leerling op te bouwen. „Dat zorgt er echt voor dat ze een voorsprong hebben op bepaalde onderdelen wanneer ze bijvoorbeeld naar de opleiding leraar basisonderwijs gaan. Het sluit direct aan op de opleiding op de CHE, maar het is niet direct de opzet om speciaal leerlingen voor de CHE te werven. De ervaring die iemand opdoet, komt net zo goed van pas bij de overgang naar een opleiding op een andere hogeschool.”

Op dit moment is de CHE met andere middelbare scholen in gesprek om het Teachnasium daar ook aan te bieden.