De koopzondag in Vijfheerenlanden was al tijdens de formatie een hot item. Voordat de onderhandelingen op gang kwamen, werd besloten de winkelopenstelling op zondag per kern te regelen en dat te doen via een enquête rond de verkiezingen in maart. Deze afspraak –die ervoor zorgde dat de SGP als op een na grootste partij van fusiegemeente Vijfheerenlanden buiten de formatie werd gehouden– werd door ambtenaren en college verder uitgewerkt.

Bindend

Van 20 tot en met 26 maart kunnen de inwoners hun stem uitbrengen. Als ten minste 33 procent van de stemgerechtigde inwoners per kern stemt, is de uitslag voor die kern bindend. Als ten minste 50 procent ja stemt, mogen alle winkels in die kern op alle zondagen in het jaar van 12.00 tot 17.00 uur de deuren openen. De winkelier bepaalt of hij deze mogelijkheid benut.

SGP-voorman Geluk heeft nog pijn in zijn buik over de uitkomst van de formatie. „De basis voor ons politiek handelen is Gods Woord, de Tien Geboden. Daarin staat dat we de sabbatdag moeten heiligen, niet dat we op die dag moeten winkelen. Daarnaast zijn we bang dat de kleine winkeliers door de koopzondagen in de problemen raken. En werknemers lopen gevaar in de knel komen.”

Ook over de uitwerking is Geluk niet te spreken. „Alleen de inwoners mogen stemmen, de mening van de ondernemers wordt niet gevraagd. De drie Viaanse supermarkten toeteren hard voor de koopzondag, andere middenstanders hoor je nauwelijks. Ik heb begrepen dat het overgrote deel van de winkeliers in Leerdam niet op uitbreiding van het aantal koopzondagen zit te wachten.”

En er zijn meer bezwaren tegen enquête. Zo blijkt er digitaal te kunnen worden gestemd, terwijl dat vooraf zeker niet de bedoeling was. „Blijkbaar mogen tijdens het proces de regels veranderd worden.” En wat misschien nog het meeste steekt: de stemmen tellen alleen voor de eigen kern. Dat betekent dat de mening van inwoners van dorpen zonder winkel of supermarkt er niet toe doet. Dat geldt in de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden voor diverse kernen, zoals Nieuwland, Hei- en Boeicop en SGP-bolwerk Leerbroek. En in Schoonrewoerd zijn de inwoners voor een flink deel van hun inkopen aangewezen op Leerdam.

„Leerbroekers doen boodschappen in Meerkerk of Leerdam. Maar hun stemmen kun je in de sloot gooien, die hebben geen enkel effect op de kern waar ze hun boodschappen halen. Ook daarom vinden we deze enquête een wangedrocht”, zegt Geluk, die bang is dat de mogelijkheid tot digitaal stemmen de fraudegevoeligheid in de hand werkt.

Uitstel

Door de opzet van de volksraadpleging én de gebrekkige voorlichting, waardoor inwoners zich nu pas de draagwijdte van de enquête beginnen te realiseren, stelde Geluk twee keer vragen aan het college en drong hij aan op uitstel. „Dit gaat allemaal veel te snel. Er had eerst een gedegen onderzoek naar de mening van inwoners en ondernemers gehouden moeten worden.”

Omdat de enquêteformulieren verstuurd zijn en de eerstvolgende raadsvergadering voor donderdag op de agenda staat –als er al gestemd kan worden– is de kans gering dat het referendum wordt teruggedraaid. Vandaar dat de SGP in de lokale media de inwoners oproept om tegen te stemmen. „En we hebben een brief naar de plaatselijke kerken gestuurd met de oproep om voorbede te doen. Het gebed is nu ons krachtigste wapen.”