De predikant van de christelijke gereformeerde kerk in Apeldoorn-Oost sprak donderdag in Utrecht op een thema-avond van de reformatorische studentenvereniging Depositum Custodi (DC). De bijeenkomst had als thema: ”Wie is, gelijk Uw volk, gelijk Israël?”

Ds. Brons noemde het Joodse volk een uniek volk. „Het is belaagd en bedreigd. Israël is door de dood gegaan, weer opgestaan en nog steeds aanwezig op het wereldtoneel.”

De predikant, die zeven jaar als Israëlconsulent voor het Centrum voor Israëlstudies (CIS) werkte, stelde dat de Bijbel en de krant met elkaar gemeen hebben dat er vaak veel in te lezen is over Israël. „Dat is echter niet het geval in de bekende christelijke belijdenissen. Daarin was Israël niet in beeld.”

Joden zijn lange tijd meewarig bejegend of juist als vijandig beschouwd, aldus ds. Brons. „Lang is het Oude Testament van marginaal belang geweest. In de kerk ging het om de kerk in de plaats van Israël. Dat is de zogenoemde vervangingstheologie.”

Toch zijn de dingen anders gelopen, vervolgde hij. „De Joden keerden terug naar Israël en verschenen weer op het wereldtoneel. God heeft Zijn volk weer op de kaart gezet en op het bordje van de theologen gelegd.”

In dat verband wierp de predikant de vraag op of „het Israël van toen in de Bijbel” nog wel hetzelfde is als het Israël van nu. „Bij alle discontinuïteit is er ook een tastbare eenheid en verbondenheid van heel diverse Joden. In het licht van de Schriften is er sprake van continuïteit. De Thora is het vaderland waardoor ze een Joods volk zijn gebleven.”

Dat is volgens ds. Brons begonnen met de bijzondere uitverkiezing van Abram en zijn nageslacht. „In Abrams uitverkiezing ligt een direct verband met zijn roeping. Zo heeft God Israël de taak gegeven Zijn apart gezette volk te zijn.”

Dieptepunt

Die speciale positie heeft volgens ds. Brons ook een duistere kant. „Er is veel haat tegen het volk Israël. Antisemitisme is een absoluut dieptepunt. Hoewel antisemitisme als term inmiddels is ingeburgerd, is het eigenlijk een vreemd woord. Beter kun je spreken van Jodenhaat.”

De predikant noemde antisemitisme of Jodenhaat een veelkoppig monster, dat specifiek gericht is tegen Joden, omdat ze arm, rijk, communistisch, kapitalistisch, schlemiel of verbeteraar van de wereld zouden zijn. „Zo stonden Joden er gekleurd op. In oude verhalen worden ze ervan beschuldigd dat ze een bedreiging vormen voor het christendom, dat ze zouden willen vernietigen. Voor een deel heeft Jodenhaat dus een christelijke oorsprong. Ook de kerk heeft de Joden zwartgemaakt.”

Vlak voor de Tweede Wereldoorlog is volgens de predikant een nieuw soort antisemitisme ontstaan, dat zich richtte op het ras van de Joden, op gezag van ‘wetenschappelijke’ bestudering van de rassen. „Om die reden zijn er zo veel Joden in de Tweede Wereldoorlog vermoord. Toen om hun ras, beargumenteerd vanuit de wetenschap. Vandaag richt het antisemitisme zich tegen de bezettende staat met een beroep op de schending van mensenrechten.”

Verwachting

Na zo veel „ellendigs” over het lot van Israël wilde ds. Brons ook laten zien dat er hoop is voor Israël. Hoewel er in de Bijbel veel toekomstverwachtingen voor Israël staan en de predikant daar ook veel verwachting van heeft, plaatste hij ook kanttekeningen. „Wat is er vervuld in Christus en wat nog niet?” Hij wilde zich niet wagen aan een gedetailleerd scenario, bijvoorbeeld over de opname van de gemeente, het duizendjarig rijk, het post- en premillenialisme, de opmars van alle volken tegen Israël, Armageddon en de terugkeer op de Olijfberg.

Ds. Brons beschouwt de stichting van de staat Israël in 1948 als een heel bijzonder moment. Hij ziet daar Gods hand in, maar houdt ook in het oog dat op de plek waar God werkt, de duivel erbij is. „Als ik geloof dat de Reformatie iets goeds is wat God gegeven heeft, betekent dat niet dat alles toen heilig en goed was.”

De Apeldoornse predikant riep de studenten op tot een hartelijke verbondenheid met en intense betrokkenheid op Israël. En niet het minst om „te bidden om de vrede van Jeruzalem.”