Bonaire, Saba en Sint-Eustatius, ook wel BES-eilanden genoemd, hebben sinds de staatkundige hervormingen in 2010 de status van bijzondere Nederlandse gemeenten. Dat maakt dat de bewoners hun stem ook mogen uitbrengen bij landelijke verkiezingen en referenda.

Bonaire en Saba kiezen die woensdag ook hun eigen lokale besturen, de zogenoemde eilandsraden. Op Sint Eustatius werden de verkiezingen eerder, na optreden van Nederland, uitgesteld. De regering wil dat het eiland eerst orde op zaken stelt omdat er sprake zou zijn van wanbeleid.

Omdat de drie Caribische gemeenten niet onder een provincie vallen, kunnen kiesgerechtigden geen stem uitbrengen voor de Provinciale Staten. In plaats daarvan kunnen ze voor de eerste maal stemmen voor kiescolleges, die op hun beurt weer kiesgerechtigd zijn voor de Eerste-Kamerverkiezingen.

Vraag is echter in hoeverre die de eilanden aanspreken. In 2012, de eerste keer dat Caribische kiezers aan de Tweede-Kamerverkiezingen meededen, werd daar niet veel gebruik van gemaakt. Slechts 23,7 procent van de kiesgerechtigden kwam opdagen. Voor heel Nederland lag het opkomstpercentage toen op 74,6. Bij de laatste Kamerverkiezingen in 2017 was de opkomst met 23,46 procent, zelfs nog lager.

Voor referenda staan Caribische kiezers al helemaal niet in de rij. De raadpleging over het EU-associatieverdrag met Oekraïne in 2016 kon slechts 3,7 procent van de kiesgerechtigden boeien (536 stemmers). Bij het referendum in 2018 over de Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten lag de opkomst met 918 van de ruim 15.000 kiesgerechtigden iets hoger.