Het verschil was nipt. Toch kan er maar één winnaar zijn. In het eerste tv-debat in aanloop naar de Statenverkiezingen van 20 maart kwam VVD-fractievoorzitter Dijkhoff als kampioen uit de bus. 20 procent van de kijkers wees hem aan als de nummer één; 19 procent stemde op GL-leider Klaver.

In het ruim twee uur durende debat mochten acht landelijke politici, naast Dijkhoff en Klaver ook Wilders (PVV), Buma (CDA), Marijnissen (SP), Jetten (D66), Asscher (PvdA) en Baudet (FvD) de degens kruisen over thema’s als het klimaat, onze welvaart, de kwaliteit van de publieke dienstverlening, immigratie, en onze Nederlandse tradities.

Grote verliezers kende het debat van donderdagavond niet. Inhoudelijke winst leek Jetten te boeken toen hij uit uitlatingen van Baudet concludeerde dat deze de EU van binnenuit wil verbeteren, wat volgens hem streed met Baudets pleidooi om de unie sowieso te verlaten.

Veel duidelijker nog boekte Buma resultaat. In een confrontatie met Klaver verweet hij GroenLinks dat deze partij politieagenten wil verplichten om, wanneer zij iemand aanhouden, ter voorkoming van etnisch profileren, een formulier in te vullen waarin zij uitleggen waarom zij tot aanhouding overgaan. Waarop Klaver toegaf dat dit voorstel misschien inderdaad maar beter geschrapt kan worden.

Moeite hadden verschillende deelnemers met de stelling “De politiek moet tradities als Zwarte Piet en vuurwerk beschermen”. Asscher: „Dat heeft toch niets met de Provinciale Statenverkiezingen te maken? Laten we het dan over Ajax hebben, dat is tenminste nog leuk.”

Dat er meer geïnvesteerd moet worden in politieagenten, verpleegsters en docenten; daarover leken haast alle deelnemers het eens te zijn. Behalve Buma. Volgens hem wordt de publieke dienstverlening niet zozeer gehinderd door een tekort aan geld, maar door een teveel aan regels. Bovendien poneerde hij dat het kabinet zelfs meer in deze beroepsgroepen investeert dan oppositiepartijen in hun verkiezingsprogramma’s voorstelden.

Baudet wil ook meer geld voor de publieke sector en denkt dat te betalen door te „stoppen met massale immigratie, en onbetaalbare, absurde klimaatplannen”. Als dat gebeurt, kunnen er miljarden extra naar de publieke sector, aldus de FvD-leider.

Verrassend was het slot van het RTL-debat toen Dijkhoff zijn kans om één van zijn collega’s in een één-op-één-debat uit te dagen aangreep om coalitiegenoot Jetten naar voren te roepen. De VVD’er stak vervolgens een betoog af over het belang van constructieve samenwerking in de landspolitiek en stond vervolgens –duidelijk een kwestie van doorgestoken kaart– het woord af aan Jetten. Waarna ook de D66’er de loftrompet stak over politieke samenwerking en andere partijen uitnodigde om, als dat na de Eerste Kamerverkiezingen nodig mocht blijken, met het kabinet de handen ineen te slaan.

Of deze act Dijkhoff tot winnaar van het debat maakte, staat niet vast. Zoals het ook onbekend is of het feit dat hij van alle politici het vaakst en stevigst werd aangevallen (Wilders: „Wij kennen de leugens van VVD inmiddels voldoende”), wellicht voor een underdog-effect zorgde.

Wat zeker geholpen zal hebben, zijn Dijkhoffs grapjes en oneliners die, hoewel vooraf ingestudeerd, toch zichtbaar effect sorteerden. Zoals deze dat Baudet er volgens de liberaal een praktijk van „cherry picking” (selectief winkelen in feiten en theorieën, red.) op nahoudt, „wat gezien zijn naam niet verwonderlijk is”.