De Fransman Henri Blocher werd in Leiden geboren, maar kreeg geen Nederlandse nationaliteit. De 82-jarige emeritus hoogleraar systematische theologie, die het werk van Nederlandse theologen als Bavinck en Kohlbrugge waardeert en citeert, sprak in 1989 in het Frans met koningin Beatrix tijdens het 175-jarig jubileum van het Nederlands Bijbelgenootschap.

De vader van Henri Blocher, Jacques Blocher, was getrouwd met een Nederlandse, die toen ze bevallen zou van haar eerste kind naar het Diaconessenhuis in Leiden vertrok. Zo kwam het dat Henri Blocher in Nederland het levenslicht zag.

Behalve zijn overgrootvader Ruben Saillens (zie kader) is zijn grootmoeder vermeldenswaardig. Madeleine Blocher-Saillens (1881-1971), dochter van Ruben Saillens, verwierf bekendheid omdat zij de eerste vrouwelijke voorganger in Frankrijk was.

Leefden er geen bezwaren tegen de vrouw in het ambt?

„Mijn grootmoeder Madeleine Blocher had zo’n rijk geestelijk leven dat zij bij ieder respect afdwong. Zij was een krachtige vrouw met een sterk karakter, een soort evangelische feministe. Toen haar man Arthur Blocher –mijn grootvader– in 1929 overleed, werd zij naar de wens van vrijwel alle gemeenteleden in plaats van haar man tot voorganger van de gemeente gewijd en daarmee was zij de eerste ”pasteure” in Frankrijk.

Ooit heb ik mijn oma per brief de bezwaren tegen de vrouw in het ambt voorgelegd. Zij wees mij op het onderscheid tussen profeteren en doceren. In de kerk bestaat een profetisch ambt en doceer- en regeerambt. In de bediening valt zo’n 80 procent onder het ”profetisch ambt”. Ik pleit ervoor dat het profetisch ambt gewoon voor vrouwen open kan staan. Wat betreft het leren met gezag en de regering van de kerk: dat kan alleen voor vrouwen als de Heere op bijzondere wijze roept. Mijn theologische reflectie hierover is opgenomen in het boek ”Women, ministry and the Gospel”, een uitgave van Wheaton College in de Verenigde Staten.”

Kunt u in uw leven een bekeringsmoment aanwijzen?

„Jawel. Dat was in de herfst van 1944. Mijn vader was in krijgsgevangenschap. Mijn moeder en ik verkeerden in de streek Ardèche-Rhônedal. Het einde van de oorlog was chaotisch. De geallieerden rukten op en soms waren er hevige gevechten met de Duitsers, die soms verschrikkelijke represaillemaatregelen namen, ook tegen burgers. Tijdens die bange dagen werd mijn moeder eens gewond. Later moesten we uit het dorp vluchten en vonden we een schuilplaats in een grot onder een overhangende rots. Anderen vonden de dood, wij niet. In die angstige momenten kwam ik tot overgave aan de Heere en sindsdien ben ik nooit meer losgeraakt.”

Dan zal het lied ”Vaste Rots van mijn behoud” veel voor u betekenen…

„Zeker, dat is een van mijn lievelingsliederen. Het heeft een rijke inhoud. In het Frans bestaan er zelfs twee vertalingen: ”O Christ, éternel Rocher” en ”Roc séculair, frappé pour moi”. In 1959 moest ik in militaire dienst. Het einde van mijn diensttijd heb ik in Algerije doorgebracht als protestants aalmoezenier. Ik kwam opnieuw met oorlogsgeweld in aanraking. Het Algerijnse ondergrondse leger deed geduchte aanvallen op de ”pieds noirs”, zwartvoeten. De Fransen werden zo genoemd omdat zij zwarte schoenen droegen.”

U doceert systematische theologie, maar uit uw colleges en publicaties blijkt een grote belangstelling voor Bijbeluitleg. Is professor Blocher een dogmaticus of een exegeet?

„Ik heb mijn gymnasium in Nogent-sur-Marne gedaan. Ik heb nog een jaar theologie gestudeerd in Londen, daarna theologie aan de Gordon Divinity School. In 1959 moest ik in militaire dienst. Het einde van mijn diensttijd bracht ik dus door in Algerije als prostestants aalmoezenier. Toen ik in 1961 terugkwam, zette ik mijn studie theologie voort aan de Faculté libre de théologie protestante in Parijs. Nog als student werd ik docent aan het Institute Biblique in Nogent, waar ik ook Hebreeuws gaf. Alles bij elkaar ben ik wel twintig jaar docent Hebreeuws geweest. Dit verklaart dat ik mij behalve als systematisch theoloog intensief met Bijbeluitleg en Oude Testament bezighoud. In 1965 werd de Faculté libre de théologie évangélique (Vrije faculteit voor protestantse theologie) in Vaux-sur-Seine opgericht, waar ik van meet af aan een benoeming als docent, en later als hoogleraar kreeg. Systematische theologie kan niet zonder grondige Bijbeluitleg. Calvijn is een voorbeeldige combinatie van dogmaticus en vakkundig exegeet.”

U publiceerde over de eerste hoofdstukken van Genesis. Wat is uw visie daarop?

„In de eerste hoofdstukken van de Bijbel wordt naar een woord van Luther de basis gelegd voor heel de Schrift. Het begin verklaart het einde en daarom zijn die eerste hoofdstukken van Genesis zo belangrijk voor het verstaan van de rest. Ik maak een onderscheid tussen letterlijk en literair. Genesis beschrijft historische gebeurtenissen, maar die beschrijving heeft een literaire vorm. De vraag is niet of wij daar een precieze beschrijving hebben gekregen van wat er is gebeurd, maar of dit een beschrijving is van wat er precies is gebeurd. Dat Adam als eerste mens naar het beeld van God echt als individu heeft bestaan, dat betwijfel ik niet. Toen Adam zondigde, verloor hij het beeld Gods, met grote gevolgen voor de hele geschiedenis.”

U schreef een boek over de erfzonde en een ander over de eeuwigdurende straf. Bent u niet bang dat u zich met dergelijke onderwerpen weinig populair maakt?

„Ik begrijp goed dat de leer van de erfzonde voor mensen moeilijk te aanvaarden is. De erfzonde is geen uitvinding van Augustinus, maar is gegrond op Romeinen 5:12-21. Ik ben veel bezig geweest met de oorsprong van het kwaad. Naar mijn mening geeft de leer van de erfzonde het enig mogelijke antwoord op de vraag naar de oorsprong van het kwaad. Wie deze leer verdedigt, komt alleen en geïsoleerd te staan omdat niet alleen geseculariseerde mensen maar ook veel theologen haar verwerpen. Zeker in Frankrijk, waar je als protestant toch al tot een minderheid behoort. Misschien is dat in Nederland, waar meningen van theologen nog reacties kunnen uitlokken, iets anders. Toen ik mijn boek over de eeuwigdurende straf publiceerde, ontstond er in Frankrijk geen noemenswaardige tegenstand. Ik weet niet hoe ik dat moet interpreteren. Het kan onverschilligheid zijn.”

U bent op leeftijd, denkt u na over het einde?

„Ik ben niet bang om te sterven, maar als de Heere mij krachten geeft, zou ik graag nog wat boeken uitgeven. Als mij het leven wordt gegeven, staat er nog veel op stapel.”

Henri Blocher

Henri Arthur Gustave Blocher werd in 1937 in het Diaconessenhuis in Leiden geboren en groeide op in Nogent-sur-Marne als zoon van een baptistenvoorganger. Henri studeerde theologie aan het Institute Biblique in Nogent-sur-Marne, de Gordon Divinity School in South Hamilton (VS) en aan de Faculté libre de théologie évangélique in Vaux-sur-Seine. Blocher is nooit gepromoveerd, maar kreeg in 2014 een eredoctoraat van het Westminster Theological Seminary in Philadelphia (VS). Vanaf 1965 was hij hoogleraar systematische theologie aan de theologiefaculteit in Vaux-sur-Seine en van 1975 tot 1980 was hij betrokken bij het Lausanne Comité voor Wereldevangelisatie. Sinds 1993 maakt Blocher deel uit van de Pauselijke Raad voor de Bevordering van de Eenheid der Christenen (PCPCU). De 82-jarige emeritus publiceert boeken en houdt lezingen. In 2018 werd Henri Blocher door het Franse tijdschrift ”Christianisme Aujourd’hui” uitgeroepen tot ”Persoon van het jaar.”

Franse Spurgeon

Henri Blochers overgrootvader was de legendarische Ruben Saillens (1855-1942), die als vurige opwekkingsprediker de bijnaam ”Franse Spurgeon” kreeg. Saillens, stichter van de eerste baptistengemeente in Frankrijk –Eglise du Tabernacle in Parijs– behoorde tot de intieme vriendenkring van koningin Wilhelmina. In haar boek ”Eenzaam maar niet alleen” vermeldt koningin Wilhelmina deze Ruben Saillens, in haar bewoordingen „Saillens, die grijze baptist uit Parijs”, als een van de voorgangers die voor haar geestelijk leven van betekenis zijn geweest.

Madeleine Blocher-Saillens (1881-1971), dochter van Ruben Saillens en grootmoeder van Henri Blocher, verwierf bekendheid in Frankrijk omdat zij de eerste vrouwelijke voorganger in het land was.