Hoewel Johannes Gerloff theologie studeerde in Tübingen, Vancouver en Praag, ging hij beslist niet naar Israël om daar te evangeliseren. „Als ik al zou preken, preek ik voor christenen, om hen terug te brengen tot de Joodse wortels van het christelijk geloof”, zegt Gerloff in het gebouw van Christenen voor Israël (CvI) in Nijkerk. Op uitnodiging van CvI gaf de Duitse Jeruzalemmer lezingen over ”De Bijbel en de huidige situatie in het Midden-Oosten”.

De in 1963 geboren Duitser –die Duits, Engels, wat Tsjechisch (zijn vrouw is een Tsjechische) en ook modern Hebreeuws spreekt– werkte van 1999 tot 2016 als Midden-Oostencorrespondent en politiek commentator voor Duitse media. Zijn boek ”De Palestijnen. Een volk in het brandpunt van de geschiedenis” werd in het Nederlands vertaald.

Hoe komt een Duitser in Jeruzalem?

„Van huis uit ben ik luthers, maar dan wel uit een piëtistische stroming met liefde voor het Joodse volk. Mijn grootvader was net zo’n figuur als de vader van Corrie ten Boom en probeerde mij de liefde voor Joden bij te brengen, wat destijds niet eens zo lukte. Dat veranderde toen ik in 1983 mijn maatschappelijke dienstplicht vervulde in een opvangcentrum voor Holocaustoverlevenden in Noord-Israël. Ik ben daarna theologie gaan studeren en kwam in 1994 terug naar Israël, waar ik nu met mijn vrouw Krista en inmiddels vijf kinderen in Jeruzalem woon.”

Hoe verhouden een theoloog en een journalist zich tot elkaar?

„Als journalist observeer je, verzamel je informatie en communiceer je die na analyse naar een lezerspubliek. Een theoloog doet iets vergelijkbaars: bronnen bestuderen en analyseren om die vergaarde informatie met hoorders of lezers communiceren. Journalisten raken soms gefrustreerd als mensen door hun artikelen van standpunt veranderen. Mensen lezen hun krant of tijdschrift vaak om bevestigd te worden in wat zij denken.

De berichtgeving over het conflict tussen Israël en de Palestijnen is vaak stereotiep. Sommigen zien de Palestijnen als een onderdrukte minderheid, anderen zien alleen de gruwelijke terreurdaden. Een journalist met een afwijkende mening wordt ontslagen of zijn krant gaat failliet.

Ik wil graag goed geïnformeerd zijn en daarom zoek ik het gesprek met allerlei soorten mensen, ook met radicale jihadistische Palestijnen die terreur tegen Israël goedkeuren. Wie interesse heeft voor Israël, moet ook willen begrijpen wat er leeft onder de Palestijnen.”

Hoe scheidt u in het Midden-Oosten religie en politiek?

„Voor Joods-Israëlische politici spelen de Bijbel of theologische kwesties geen rol in de besluitvorming. Natuurlijk hebben de rabbijnen grote invloed, maar dat gaat over praktische zaken zoals de positie van religieus onderwijs. De scheiding van religie en politiek, zoals die in Europa bestaat, is ondenkbaar en onbestaanbaar in het Midden-Oosten en alle islamitische landen. In Israël kunnen mensen met verschillende religies naast elkaar leven, niet-Joden hebben burgerrechten. Israël is daarin echt een voorbeeld. Iedere burger kan in Israël zonder angst kritiek uiten op het beleid.”

Doet u gevaarlijk werk?

„Mijn journalistieke werk is belangrijk maar is het offer van mijn leven niet waard. De gevaarlijkste momenten beleefde ik op de begrafenis van Yasser Arafat in 2004. Een Palestijn begon, toen de helikopter met de kist van Arafat probeerde te landen, met zijn kalasjnikov loodrecht de lucht in te schieten. Die kogels vallen terug en als eentje je hoofd raakt, overleef je dat niet. Ik probeerde met mijn handen boven mijn hoofd foto’s te maken. Een collega die naar de televisie keek, gaf mij via de telefoon aanwijzingen voor de beste plek. Het werd zo chaotisch dat Arafat haastig, zonder de geplande ceremoniën, werd begraven.”

Komt er een oplossing voor het conflict tussen Israëliërs en Palestijnen?

„Alleen als de Messias komt. Het is toch verontrustend dat 70 procent van de Palestijnse bevolking voor Hamas koos? Verhoudingsgewijs kregen de nazi’s in het vooroorlogse Duitsland bij de verkiezingen lang niet zo’n grote meerderheid. Hamas heeft maar één doel: alle Joden uitroeien. De oproep tot vernietiging van de staat Israël verdween sinds 2017 uit het handvest van Hamas, maar dat soort officiële verklaringen hebben in het Midden-Oosten weinig waarde. Uit toespraken en preken valt nog steeds op te maken wat Hamas wil: niet alleen de staat Israël vernietigen, maar het hele Joodse volk uitroeien. Dat schrijft zij niet in manifesten, maar preekt zij wel.

Israël stelt alles in het werk om de eigen bevolking te beschermen, maar de diepgewortelde haat kan Israël niet wegnemen. Antisemitisme is altijd verwoestend en leidt onvermijdelijk tot zelfdestructie. Kijk maar hoe nazi-Duitsland zichzelf en heel Europa verwoestte.”