Het museum kon de tentoonstelling ”Maimonides. Een nalatenschap in geschrift” organiseren dankzij musea, bibliotheken en particulieren wereldwijd die bereid waren manuscripten uit te lenen.

Maimonides werd in 1135 geboren in een vooraanstaande rabbijnse familie in Cordoba in Spanje. Toen de fanatieke islamitische Almohad-dynastie opkwam, moest de familie vluchten. De Almohaden sommeerden namelijk de sluiting van vele synagogen.

Een periode van omzwervingen volgde, totdat de familie zich rond 1160 vestigde in Fez in Marokko. Fez was een zakenstad en studiecentrum van de islamitische wetgeving. Maimonides studeerde daar voor arts.

In 1165 bezochten hij, zijn vader en broer Galilea en Jeruzalem. Na een jaar reisde hij door naar Egypte, waar hij zich vestigde. Hij verwierf erkenning als arts en filosoof.

Zijn elf jaar jongere broer, David, een rijke zakenman die handelde in vooral juwelen, ondersteunde hem financieel. In die tijd was handelaar een riskant beroep. Rovers overvielen karavanen, piraten vielen schepen aan die ook nog van slechte kwaliteit waren. David verdronk in de Indische Oceaan in 1173. In 1185 werd Maimonides lijfarts van vizier Fadil. Hij stierf in 1204 en werd begraven in Tiberias in een praalgraf, dat jaarlijks 700.000 bezoekers trekt.

Belang

Maimonides blijft tot op de dag van vandaag van belang. Hij legde de nadruk op het liefhebben van God met het verstand en daarmee op studie en het najagen van kennis, gekoppeld aan filosofische reflectie en de juiste religieuze leerstellingen.

Historicus Simon Schama schrijft in zijn boek over de geschiedenis van de Joden dat Maimonides de essentie van het Joodse leven, zoals aangegeven in de Thora, wilde verduidelijken en versterken. Verder wilde Maimonides Joden voorzien van argumenten die zij konden gebruiken om zichzelf te verdedigen.

Op de tentoonstelling in Jeruzalem zijn boeken te zien die Maimonides zelf in handen gehouden moet hebben, evenals zorgvuldig met de hand geschreven kopieën van zijn werken.

Rabbijnse traditie

Met het ”Commentaar op de Misjna” begon Maimonides al in Fez in Noord-Afrika. Hij gaat in op de mondelinge overlevering en het gezag van de rabbijnse traditie. Ook besteedt hij aandacht aan ethische filosofie, eschatologie, de opstanding van de doden en dertien geloofsprincipes. De Joodse geleerde schreef het boek in het Arabisch, maar gebruikte Hebreeuwse letters.

De ”Misjnee Thora” is een belangrijk geschrift waarin Maimonides uitleg geeft over de Joodse wet. Zijn bedoeling was om het toegankelijk te maken voor iedereen, dus hij schreef in het Hebreeuws. Het boek staat ook vol met praktische tips. Je moet bijvoorbeeld niet iemand vragen om te komen dineren terwijl je weet dat hij zal weigeren. Of: eet en drink lekker op de sabbat, maar pas op voor vraatzucht.

De ”Gids der Verdoolden” is een in het Arabisch geschreven filosofisch werk, dat bepalend zou zijn voor de Joodse filosofische discussie. Maimonides gaat hier in op de relatie tussen geloof en rede, waartussen volgens hem geen tegenstelling bestaat.

Zijn handtekening is te zien op een ”Misjnee Thora” en twee ”Commentaren op de Thora”. Verder stelt het museum elf manuscripten tentoon die na zijn dood gemaakt zijn, voordat de boekdrukkunst opkwam. Die komen onder meer van het Vaticaan en de Koninklijke Bibliotheek in Kopenhagen. Ook besteedt het museum aandacht aan Maimonides’ persoonlijk leven.

Sinds de expositie is geopend op 10 december, is ze al door meer dan 40.000 belangstellenden bezocht. De tentoonstelling loopt tot 27 april.