De minister stak het personeel dat gaat werken met de uitgeprocedeerde asielzoekers een hart onder de riem: „De overgrote meederderheid in Nederland steunt u en ik ook. U werkt aan een goede zaak." Ook zei ze dat de medewerkers „zich niet van de wijs moesten laten brengen door een paar onnozele rappende pubers".

Na deze woorden liet de minister zich rondleiden over het terrein van het vertrekcentrum in Ter Apel, dat tot voor kort als asielzoekerscentrum dienst deed. Vanaf half augustus worden hier de eerste uitgeprocedeerden verwacht. De gebouwen bieden nu plaats aan 280 man, met uitbreiding wordt dat vierhonderd.

Acht weken verblijven ze in Ter Apel. Hebben ze dan nog niet willen meewerken aan hun terugkeer, dan blijft er niets anders over dan vreemdelingendetentie in een uitzetcentrum. Verdonk benadrukte vrijdag nogmaals dat „illegaliteit in Nederland niet te tolereren is".

Uitgeprocedeerde asielzoekers – of die nu onder de oude of nieuwe regeling vallen –, die niet willen meewerken aan hun terugkeer, krijgen het straks heel moeilijk, aldus de minister. „Ze hebben geen geld, geen onderdak en komen dus op straat te staan." Volgens haar hebben overigens de afgelopen maand 150 mensen gebruik gemaakt van de financiële regeling die de overheid biedt bij vrijwillige terugkeer naar het land van herkomst.

Verdonk liet vervolgens haar vingerafdrukken nemen, zoals dat straks ook met alle uitgeprocedeerde asielzoekers gebeurt. Een asielzoeker heeft tijdens het verblijf in het centrum een dagelijkse meldplicht, de enige verplichting die er volgens het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) geldt. De rest van de dag is zelf in te delen.

Naast het COA zijn in het vertrekcentrum ook de Immigratie– en Naturalisatiedienst (IND) en de Vreemdelingenpolitie aanwezig. Ook is er medische zorg en een school voor de leerplichtige kinderen. VluchtelingenWerk heeft op eigen verzoek ook een kantoor op het terrein gekregen. Zij gaan streng toezien op wat er met de asielzoekers gebeurt.

Burgemeester J. Broertjes van de gemeente Vlagtwedde toonde zich vrijdag een tevreden man. Het vertrekcentrum levert hem vijftig arbeidsplaatsen op voor de mensen in zijn gemeente. Samen met andere opvang voor asielzoekers, levert dat in totaal 750 arbeidsplaatsen op die te maken hebben met asielbeleid. „Dat is voor een gemeente met 17.000 inwoners fors. De werkgelegenheid die het oplevert, is voor ons een belangrijke reden geweest met het centrum in te stemmen", aldus Broertjes.

Bovendien heeft Vlagtwedde veel ervaring met de uitwerking van het asielbeleid en zijn de mensen eraan gewend. Extra geld of subsidie van de minister heeft Broertjes niet gehad. „Niet meer dan een andere gemeente die vergoeding krijgt voor een daar gevestigd asielzoekerscentrum. Wel hebben we bedongen dat de ondersteunende diensten ook uit Vlagtwedde worden betrokken. Het gras op het terrein moet tenslotte ook gemaaid en het brood gebakken."

Hoewel de komst van het vertrekcentrum eerder tot de nodige oproer en demonstraties leidde, was er vrijdag geen demonstrant te bekennen aan de hekken in Ter Apel.