„Onderzoekt uzelven, of gij in het geloof zijt, beproeft uzelven.”

Goed is die verzoeking, waardoor de mens anderen of zichzelf –in zoverre het de gewone of ook de bovennatuurlijke gaven en goederen betreft– onderzoekt. Maar zij is kwaad, wanneer de mens daardoor óf God óf zichzelf verzoekt. „Niemand, als hij verzocht wordt, zegge: Ik word van God verzocht; want God kan niet verzocht worden met het kwade, en Hij Zelf verzoekt niemand. Maar een iegelijk wordt verzocht, als hij van zijn eigen begeerlijkheid afgetrokken en verlokt wordt” (Jakobus 1:13-14).

De duivelse verzoeking is deze: als de duivel mensen bestrijdt, hetzij uiterlijk met zijn beroeringen en kwellingen, hetzij innerlijk met boze ingevingen om te brengen tot ongeloof, tot wanhoop, tot ongehoorzaamheid en allerlei zonden. De goddelijke verzoeking is die verzoeking, waarmee God wijs en rechtvaardig de mens verzoekt, zoals God Abraham verzocht: „En Hij zeide tot hem: Abraham! En hij zeide: Zie, hier ben ik! En Hij zeide: Neem nu uw zoon, uw enige, die gij liefhebt” (Genesis 22:1- 2).

Gisbertus Voetius, hoogleraar in Utrecht (”De geestelijke verlatingen”, 1646)

De gereformeerde predikant Gisbertus Voetius (1589-1676) werd vooral bekend als hoogleraar in Utrecht. In zijn theologisch onderwijs maakte hij gebruik van de scholastieke methode. Voetius probeerde een verbinding te leggen tussen theologie en de praktijk van het geloof.