Met Jeugdtrends 2019, te vinden op de website van koepelorganisatie MissieNederland, schetst het samenwerkingsverband voor de zesde keer een beeld van de trends onder kerkelijke jongeren. Dit jaar werkten daarin samen onder andere de Christelijk Gereformeerde Jeugdwerk Organisatie (CGJO), de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) en Youth for Christ. „Jongeren willen meer zijn dan de uitkomst van een algoritme”, signaleert Jeugdtrends 2019. „Als uniek persoon luisteren ze naar nederhop, alternatieve rock, carnavalskrakers en Hillsong, gaan ze naar de kerk, sport en clubs en spelen ze Fortnite of een bordspel met familie of vrienden.” Jongeren identificeren zich daarom met identificatiefiguren of influencers, zoals vloggers op YouTube.

Dat biedt volgens het rapport ook kansen: „Omdat christen-zijn een identiteit is, een statement, een manier om uniek te zijn, kan de jeugdleider, als hij of zij zich uitgesproken als christen profileert, een influencer zijn.”

Kees van Vianen, directeur van het Landelijk Contact Jeugdwerk (LCJ), een van de jongerenorganisaties van de Christelijke Gereformeerde Kerken, herkent de uitkomsten van Jeugdtrends 2019. Dit jaar nam het LCJ niet deel aan het samenwerkingsverband, hoewel de organisatie van plan is dat volgend jaar weer wel te doen. „Ook kerkelijke jongeren Netflixen tot half vier in de nacht. Jongeren kunnen probleemloos leven in verschillende werelden”, stelt Van Vianen. Hij onderstreept dat jongeren identificatiefiguren nodig hebben om keuzes te leren maken. „Als kerken beseffen we te weinig dat jongeren in een open wereld leven waarin zij talloze keuzes moeten maken. Er moet een herijking plaatsvinden van de manier waarop kerken jongeren benaderen. Alle gemeenteleden zijn geroepen de jongeren te zien en te kennen. Zo ken ik een gemeente waarin elke jongere ieder jaar een persoonlijk gesprek krijgt met jeugdleiders en -ouderlingen. Dat is een voorbeeld voor andere gemeenten.”

Zitten jongeren daar op te wachten? Volgens de LCJ-directeur zeker: „In het contact met jongeren merk ik de bereidheid tot gesprek over de diepste dingen van het leven.”

Over de conclusie van Jeugdtrends dat pubers zich vooral laten beïnvloeden door jongere mensen met passie toont Van Vianen zich voorzichtig: „Onderschat niet de invloed van ouders en grootouders. Elk onderzoek laat zien dat zij een grotere invloed hebben dan zij denken. Laten we er wel voor oppassen dat we godsdienst maken tot een ‘dikke brei’. In het contact met hen moeten we komen tot de kern: een genadeleven door Christus onder het heiligend kruis.”

Volgens Jeugdtrends kunnen pubers moeilijker met tegenslagen omgaan. Valt het aan jongeren nog te ‘verkopen’ dat het christelijk geloof offers vraagt? Van Vianen waarschuwt voor „soft gedoe.” Daar zitten jongeren volgens hem ook niet op te wachten. „Laat zien dat het Woord beslistheid vraagt, ook al kost dat offers.”

Rapport: Laat zien dat de kerk uniek is

Jeugdtrends 2019 somt diverse tendenzen op. Een samenvatting.

• Jongeren willen uniek zijn. Daarom bewonderen ze mensen die zichzelf als uitgesproken uniek profileren. Het zien van wereldgelijkvormigheid bij volwassen gemeenteleden is daarom een absolute afknapper.

• Groepsverbanden richten zich op hun eigen unieke ding, dat biedt jongeren veiligheid.

• Gezag op basis van functie of taak is zo goed als verdwenen. Het delen van een mening vanuit eigen ervaring is belangrijker geworden dan het delen van kennis. Wat indruk maakt: als mensen laten zien hoe zij eigen keuzes maken op basis van hun geloof.

• Om jongeren te binden maakt de game-industrie volop gebruik van het mentale proces van spanning, frustratie en de daarop volgende beloning. Jongeren kunnen daardoor slecht omgaan met langdurige moeite. Durf jongeren daarom te laten experimenteren.

• De behoefte van jongeren om zich op internet af te schermen, neemt toe. De kerk is bij uitstek de plek waar mensen elkaar gewoon kunnen ontmoeten.