Een smartphonethriller: heeft die kans van slagen? Die vraag drong zich op toen de NS vorige week hun debuut ”Ontspoord” aankondigden. De NS stimuleren lezen al jarenlang, maar de smartphone lijkt boeken juist te verdringen. Toch meldden zich binnen enkele uren meer dan 10.000 geïnteresseerden. „Veel mensen lezen een boek of krant op hun telefoon”, motiveert Gerjan Vasse, hoofd mediarelaties bij NS, het idee. „We vroegen ons af of we dat niet konden samenbrengen.” De keuze voor een thriller was niet toevallig: „Die spreekt de meeste mensen aan en heeft een spanningsboog.” Uiteindelijk mochten 2000 gegadigden de thriller ‘lezen’. Vier NS-medewerkers leidden de actie een week lang in goede banen.

Treindecor

De openingszin van ”Ontspoord” is even kort als mysterieus: „Wagon 1347. Ik heb een vierzitter.” Tien minuten later volgt een foto vanuit de trein. Op de achtergrond een Hollands landschap. De berichten komen ‘binnen’: WhatsApp is immers echt persoonlijk. Thrillerfragmenten tussen je privéberichten hebben zeker impact.

Om 8.27 uur is er bericht van Sarah, de hoofdpersoon: of de lezer, een willekeurige ontvanger, haar berichten bewaart voor het geval haar iets overkomt.

Daarna blijft stil. Zó lang, dat de vraag zich opdringt of ”Ontspoord” niet voortijdig ontspoort. Toch niet, want aan het einde van de dag melden Sarahs vrienden en collega’s zich. Wat blijkt: de thriller spint voort rond spitsuur. Zo worden lezers niet de hele dag afgeleid.

Als de teller aan het einde van de dag op een handvol berichten staat, rest toch een gevoel van lichte verwarring: wat moet dit worden?

Ook op dinsdag kabbelt het verhaal maar langzaam voort: nu eens appt een vriendje, dan volgen berichtjes van ma en pa. Opeens volgt een duister anoniem bericht: „Don’t look for us. We’ll find you.” De spanning stijgt pas echt als Sarah een filmpje stuurt van twee mannen die haar zoeken in een treinstel. Ze blijkt van station naar station te dwalen – een even interessant als logisch decor voor de NS-thriller.

Dat filmpje roept alleen maar meer vragen op: wát is er toch aan de hand? Dat wordt op woensdag duidelijk als Sarah nog een filmpje stuurt: ze was onbedoeld getuige van een moord op haar werk, het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Daarna komt er vaart in het verhaal: er volgen appjes met foto’s, video’s en Google Maps-kaarten – interactieve onderdelen die de kracht van nieuwe media voor oude verhaalvormen laten zien.

Niettemin is de ontknoping op vrijdag nog redelijk onverwacht. Vriend Jens ziet hoe Sarah en Zarifah op het nippertje worden gered door een wraaklustige manager. Natuurlijk worden de spannende beelden even gedeeld. Daarna is het einde verhaal; naar de ware toedracht blijft het gissen.

Geen nieuw genre

Dus rest op vrijdagavond de vraag hoe geslaagd dit verhaalconcept was. Heeft de thriller op trilstand kans van slagen? Best wel, al zou de uitwerking dan wel wat verfijnder mogen. Het is bijvoorbeeld verwarrend dat de lezer appjes ontvangt die zijn bedoeld voor Sarah en hij daardoor ook in de rol komt van onbekende derde. En dat de appjes buiten werktijd binnenkomen is fijn, maar het haalt ook de vaart uit het verhaal. De filmpjes en andere interactieve media zijn in elk geval een leuke aanvulling. Alle appjes roepen bovendien genoeg vragen op om van de bestseller een pageturner te maken, maar dat is via WhatsApp helaas niet mogelijk.

Smartphonethrillers hoeven geen nieuw boekengenre te worden. Toch kan af en toe zo’n nieuw concept wel meerwaarde hebben én de interesse voor echte boeken aanwakkeren. Verfijning van de personages en verhaallijnen is dan wel aanbevolen. En die ene vloek behoeft ook geen herhaling.

Of er een vervolg komt is nog niet duidelijk. De NS gaan eerst dit project evalueren.