Elk bezoek aan Gaza is erger dan het vorige. Dat is de ervaring van baptistenpredikant Hanna Massad (58). Hij was voorheen voorganger van de kleine baptistengemeente in Gaza-stad en bezoekt het gebied meermalen per jaar.

De predikant is net terug van een reis naar Gaza. „Elke keer ben ik kapot van wat ik zie en hoor. Het aantal drugsverslaafden is torenhoog. Ik bezocht mijn neef in zijn apotheek in Gaza-stad. In een tijd van niet meer dan tien minuten klopten verschillende verslaafden aan met valse doktersvoorschriften.”

Ook scheiding, prostitutie en diefstal nemen snel toe, concludeerde de predikant na vele gesprekken in Gaza. „Het is dus niet zo vreemd dat chronische bezorgdheid en angst de grootste epidemieën vormen in Gaza – ook onder christenen.”

Ds. Massad onderschrijft waar VN-organisaties al maanden voor waarschuwen: de Gazastrook staat op instorten en is een totale implosie nabij. Hoe dat zo ver heeft kunnen komen, begrijpt de predikant als geen ander. Hij werd geboren en groeide op in de Gazastrook, in een Grieks-orthodox gezin. Hij heeft gezien hoe de Egyptenaren kwamen en gingen, hoe daarna Israël kwam en ging, en hoe ten slotte Hamas kwam – maar nog altijd niet is gegaan.

Over die ervaringen, en over hoe in het midden van deze toenemende chaos een kleine protestantse gemeente standhoudt, schreef de predikant het boek ”Pastor from Gaza”, dat vooralsnog alleen in het Engels verkrijgbaar is.

Omzwervingen

Het boek biedt een gedetailleerd en levendig verslag van het leven in de Gazastrook en de omzwervingen die talloze Palestijnen noodgedwongen moeten maken als ze eenmaal uit de Gazastrook zijn – want zowel binnenkomen als weer weggaan is voor veel mensen een haast onmogelijke opgave. Niet voor niets wordt de Gazastrook wel aangeduid als „de grootste openluchtgevangenis ter wereld.”

Door de mensonwaardige levensomstandigheden wordt de haat tegen met name Israël onder Palestijnen voortdurend verder aangewakkerd. Ds. Massad, zelf een Palestijn, begrijpt dat. Maar hij kiest voor een andere weg. „Ik houd van Joodse mensen, ook al heb ik geleden onder hun handen, net zoals ik houd van Palestijnen en Egyptenaren, ondanks de vervolging en het feit dat ze ons misbruikten.”

Die liefde is niet vanzelfsprekend, ook niet onder Palestijnse christenen. Massad beschrijft hoe zijn vader geschokt was toen hij hem bijna veertig jaar geleden vertelde dat hij van Joden houdt, ondanks alles. „Ik zou hen nooit in eigen kracht lief kunnen hebben. Daarvoor is de pijn te diep en daarvoor zijn de vergrijpen te talrijk. Ik ben alleen in staat om van iedereen te houden omdat ik steeds de liefde van Jezus ervaar, en ik kan vergeven omdat God mij zo veel vergeven heeft.”

De predikant heeft vergelijkbare ervaringen als veel andere Palestijnen, maar laat een andere reactie zien. In zijn boek staat hij uitvoerig stil bij de helende kracht van vergeving tegenover de verwoestende kracht van haat.

Toch is praten over vergeven nog iets anders dan het daadwerkelijk doen, ervaarde ook ds. Massad. De zwaarste vervolging hadden hij en zijn gemeente niet te duchten van Israël, maar van radicale jihadistische groepen. Vervolging begon voor hem pas echt nadat Israël zich in 2005 had teruggetrokken uit de Gazastrook, en vooral nadat Hamas de macht had overgenomen.

Er kwamen dreigbrieven. Er werd een samenzwering ontdekt waarbij 40 kilo dynamiet in het kerkgebouw zou worden geplaatst. Er vonden daadwerkelijk bomaanslagen plaats, op de kerk maar ook op de bijbehorende boekwinkel. En uiteindelijk werd in 2007 Rami Ayyad, die in de christelijke boekwinkel werkte, ontvoerd en vermoord.

De predikant stond op dat moment voor de moeilijkste beslissing in zijn leven: blijven of gaan? Het werd gaan. Naar Beit Jala op de Westelijke Jordaanoever, naar Amman in Jordanië en uiteindelijk naar Connecticut in de Verenigde Staten. „Sommigen dachten dat ik mijn gemeente had verraden, maar ik voelde dat ik voor mijn familie moest zorgen”, blikt de predikant terug. Voor hem zijn de prioriteiten helder: God staat op één, familie op twee en het dienstwerk op drie. Maar moeilijk bleef het.

Hulp

Sindsdien zijn heel wat christenen vertrokken uit de Gazastrook; anderen wilden of konden niet weg. Zij worden onder meer met steun van de Nederlandse Stichting Ismaël geholpen. Met die hulp is ds. Massad in staat om niet alleen pastorale begeleiding te bieden, maar ook om voedsel, medicijnen en andere noodzakelijkheden te verstrekken – onder christenen én onder moslims.

„Deze keer was er zo veel behoefte, zo veel wanhopige behoefte, dat ik mijn budget heb overschreden”, zegt de predikant, terugblikkend op zijn recente reis.

En hij constateert niet alleen meer behoefte aan materiële hulp. „Tijdens dit bezoek heb ik gemerkt dat meer mensen openstaan om het Evangelie aan te horen. God gebruikt internet, sociale media en persoonlijke contacten om mensen te leren hun vertrouwen op Hem te stellen.”

Pastor from Gaza, Hanna Massad; uitg. Cmg Publishing; 146 blz.; € 11,99.