Begin 1944 zetten de Duitsers her en der de kuststrook blank, uit vrees voor een geallieerde invasie. Het water als wapen. Op Goeree-Overflakkee moesten ruim 15.000 mensen huis en haard verlaten; ruim 12.000 hectare –60 procent van het eiland– verdween onder het zilte nat.

Het peil werd zo gekozen dat het gebied noch begaanbaar noch bevaarbaar was. Dat bleek negen jaar later nog een negatief effect te hebben: veel bewoners gingen er tijdens de watersnood van 1953 te gemakkelijk van uit dat het water niet hoger zou komen dan het in 1944 kwam.

Wat wél overeenstemde: beide keren verbleef een groot deel van de bevolking noodgedwongen in den vreemde. Sommigen troffen het op hun evacuatieadres goed, anderen moesten meermalen verhuizen.

Uiteindelijk kwam er geen invasie in Nederland. De geallieerden gingen in het Franse Normandië aan land. Dat betekende echter niet dat de kuststrook ijlings werd drooggemalen. Pas na de Bevrijding konden de bewoners terug. Eindelijk naar huis!

Kunstwerk

Stichting WO2GO, die de oorlogsgeschiedenis van het eiland onderzoekt, bedacht het project ”Verdrinkend land” om het leed te herdenken dat de bevolking trof. Het was de titel van een boek waarmee J. Boomsma en dr. J. Verseput in 1945 de onderwaterzetting van het eiland in beeld brachten.

Het project –het wordt woensdag gepresenteerd– telt acht onderdelen. In Dirksland kwam kunstwerk De Nooddijk tot stand. Het herinnert aan de waterweringen die werden aangelegd om Middelharnis, Sommelsdijk, Dirksland en Melissant droog te houden. De Duitsers gingen er uiteindelijk mee akkoord, onder voorwaarde dat de nooddijken binnen tien dagen klaar zouden zijn, want de inundatie werd er niet voor uitgesteld. Dat lukte.

Gedichten

Op de nooddijk is Piet de Man afgebeeld, het jongetje met de fiets dat ook een plaats kreeg in het logo van Verdrinkend Land. Samen met wethouder D. Markwat onthult hij het kunstwerk woensdag, op de dag af 75 jaar nadat de onderwaterzetting in gang werd gezet.

Er is een animatie gemaakt waarin De Man eenvoudig uitlegt wat een inundatie is en hoe hij die ervaren heeft. De animatie maakt deel uit van een educatiepakket voor groep 7 en 8 van de basisscholen. De leerlingen onderzoeken verschillende situaties waarbij land onder water komt te staan, ze bekijken specifiek de inundatie van Goeree-Overflakkee en ze leren gevoelens en ervaringen uit te drukken in een gedicht. Bij de lessen wordt gebruikgemaakt van foto’s en interviews van mensen die de inundatie hebben meegemaakt. Die staan op de website verdrinkendland.nl.

Meerpalen

’t Weeghuus, een bestaand ontmoetingspunt aan de haven in Stad aan ’t Haringvliet, is ingericht als informatiepunt voor twee fietsroutes, die hier starten en eindigen. Voor mensen die het inundatiegebied per auto willen verkennen, is een app ontwikkeld. Die toont foto’s van destijds, als vergelijking met de huidige situatie.

In de dorpen en buurtschappen die onder water hebben gestaan zijn meerpalen geplaatst met daarop een authentiek emaillen herinneringsbord en de gemiddelde waterstand van destijds. Op het bord zijn twee afbeeldingen –waaronder een luchtfoto– te zien van het dorp onder water.

verdrinkendland.nl