Fanatisme
Psalm 122:3
„Jeruzalem is gebouwd, als een stad, die wel samengevoegd is.”
Velen worden ertoe opgestookt dat zij niemand van ons zullen groeten. Wilt u nieuwere voorbeelden? Ga met mij naar Duitsland, en merk eens hoeveel kwaad de scheuring van de Ubiquitisten (strenge luthersen; red.) in de kerk gebracht heeft. Droevig is de klacht van Jesaja: Eenieder eet het vlees van zijn arm, Manasse Efraïm, Efraïm Manasse. Met deze woorden vergelijkt de profeet het Joodse volk met degenen die door de magistraat, wegens enige gruwelijke misdaden, veroordeeld zijn om in de gevangenis van honger te sterven. De lieden, nadat zij enige dagen honger hebben geleden, worden ten slotte dol en bijten met hun tanden in hun eigen leden. Zij worden gedreven deze klacht vaak te doen die de onenigheden, uit de Ubiquitistische scheuring gerezen, met zuchten aanschouwen. Op de kansels staan er hier en daar die, niettegenstaande zij met de gereformeerden een en dezelfde Vader der geestelijke wedergeboorte hebben, de Heilige Geest; een en dezelfde moeder, de evangelische kerk; een en dezelfde Zaligmaker, Jezus; een en hetzelfde voedsel der ziel, het vlees van Christus, in de dood overgegeven; en een en dezelfde hoop op de zalige onsterfelijkheid. Nochtans drijven zij de zaak van de verworpenen zozeer in het stuk van het avondmaal dat zij, om de ongelovigen, de gelovigen verwerpen en staan te roepen dat men liever tot de afgodische godsdienst van de roomsen dan tot de zuivere godsdienst der gereformeerden behoort te gaan.
Abraham Scultetus, hoogleraar in Heidelberg (”Preek op de Synode van Dordrecht”, 1618)