Vier keer leek Wilhelm Karl hertog van Urach (1864-1928) een troon te kunnen bestijgen. Drie keer liep hij de buit mis, en de poten onder de vierde troon –die van Litouwen– werden er al na negen maanden onderuit gezaagd.

Wilhelm Karl was een zoon van graaf Wilhelm I van Württemberg, een familietak die verbonden was aan die van de Zuid-Duitse koningen van Württemberg. Wilhelms moeder was prinses Florestine van Monaco. Omdat de erfprins van Monaco, Louis II, geen kinderen had, leek het erop dat Wilhelm als oudste neef de Monegaskische troon zou krijgen.

Daar stak Frankrijk kort voor de Eerste Wereldoorlog een stokje voor. Parijs zag het niet zitten dat het vorstendom in de invloedssfeer van aartsvijand Duitsland zou komen. Onder druk van Parijs erkende Louis II in 1911 zijn buitenechtelijke dochter als troonopvolger. Wilhelm had het nakijken.

In 1913 leek Wilhelm kans te maken op de troon van Albanië. Het land had in 1912 de onafhankelijkheid uitgeroepen en zocht een staatshoofd. Wilhelm verloor het echter van Wilhelm zu Wied, die in 1914 een aantal maanden soeverein vorst van Albanië werd.

Wilhelm kreeg ook geen kans troonpretendent te worden na het overlijden van de voormalige koning van Württemberg in 1921. Vanwege het ongelijkwaardige huwelijk van zijn ouders werd een andere neef van de voormalige koning de erfgenaam en troonsopvolger.

Omstreden

Het verst kwam Wilhelm in Litouwen. Daar stemde de staatsraad van het land ermee in om Wilhelm II van Urach te vragen hun koning te worden. Wilhelm voldeed aan alle eisen en wensen: hij was als rooms-katholiek welkom in het gelovige Litouwen, hij was geen familielid van de Duitse keizer en een man met militaire ervaring. Op 11 juli 1918 werd hij koning van Litouwen als Mindaugas II.

Zijn verkiezing was vanaf het begin omstreden, zowel in het land –vooral de socialisten zagen hem niet zitten– als bij buitenlandse mogendheden. Tot een bezoek aan Litouwen kwam het niet. Wel verdiepte Wilhelm zich in de Litouwse taal en cultuur.

De militaire situatie in Europa veranderde in 1918 snel. In Litouwen zag men ook dat de Duitse keizer zijn langste tijd had gehad. Op steun vanuit Berlijn kon de regering eigenlijk niet meer rekenen. Op 2 november 1918 trok de staatsraad daarom zijn besluit om als monarchie verder te gaan in, en was Wilhelm weer koning af. Litouwen werd een republiek. Het koninkrijk Litouwen was geschiedenis.

Wilhelm leefde verder op Kasteel Lichtenstein, niet ver van het Duitse Stuttgart. Twaalf jaar na het overlijden van zijn eerste vrouw huwde hij in 1924 een dochter van de voormalige koning Ludwig III van Beieren.

Een kleinzoon van Wilhelm bezocht Litouwen in 2009. Het werd een emotioneel bezoek, waar uitvoerig verslag van werd gedaan.

Finland

Op een vergelijkbare manier als in Litouwen verliep de geschiedenis in Finland. Eind 1916 verklaarde Finland zich onafhankelijk. Het wilde niet langer verdergaan als groothertogdom onder de Russische tsaar.

In Finland brandde daarop een debat los over de vraag of het land een republiek of een monarchie moest worden. Het was een van de aanleidingen voor de Finse Burgeroorlog, winter en voorjaar 1918.

Uiteindelijk vroeg Finland aan Friedrich Karl von Hessen-Kassel koning te worden. Vanwege de nauwe banden van Finland met de Duitse keizer was Friedrich Karl de beste kandidaat. Hij was een zwager van de Duitse keizer

Toen de keizer november 1918 aftrad en naar Nederland vluchtte, begon ook de positie van Friedrich Karl te wankelen. De keizerlijke familie telde niet meer mee, daarnaast zou geen van de geallieerde groepen een Duitser op de Finse troon accepteren. De Finse premier Ingman zag dat in. Het gedane verzoek aan prins Frederik trok hij dan ook in. Daarop trad Friedrich Karl op 14 december 1918 af. Finland werd in 1919 een republiek.

De kroon voor zijn kroning lag al klaar, maar gebruikt is hij niet. Het sierlijke hoofddeksel ligt nu in een museum in Noord-Finland.

Friedrich Karls zoon, prins Wolfgang van Hessen-Kassel (1896-1989), werd op 14 december 1918 officieel aangewezen als de kroonprins van Finland. Er was zelfs al gezocht naar een Finse vrouw voor hem. De geschiedenis liep ook voor hem anders.

Dit is het vierde deel in een serie over monarchieën die een eeuw geleden, aan het eind van de Eerste Wereldoorlog, verdwenen.