Ze zijn er, mensen die jaarlijks Roemeense gasten hebben en daardoor jaarlijks gehaakte kleedjes van de vrouwenvereniging van de bevriende buitenlandse kerkelijke gemeente krijgen. Ze ontvangen de maakseltjes enthousiast; je mag een gegeven paard immers niet in de bek kijken. De kleedjes worden gedrapeerd op kastjes en tafels zodat de bezoekers zien hoe blij de Nederlanders daarmee zijn. Paar weken later, altijd hetzelfde ritueel: snel nadat de logees naar hun thuisland afreizen, verdwijnen ook de cadeautjes naar de zolder. In een schoenendoos, waar met grote letters Roemenië op staat.

De volgende zomer, als diezelfde Roemeense gasten weer komen logeren, komt die doos tevoorschijn. De kleedjes gaan weer onder bloemen en kaarsjes en de logees worden genept waar ze bij staan. Een verhaal uit de praktijk.

Dat heb je met cadeautjes: leuk om te geven en te krijgen, maar niet altijd, toch. Hoe zit het met de ‘regels’ rond het geven en ontvangen van cadeaus? Kon je vroeger nog met een peper- en zoutstel aankomen bij een kersvers bruidspaar, tegenwoordig is dat alleen nog te gebruiken als ludieke verpakking van geld. En geld geven, mag dat eigenlijk wel volgens de etiquette?

„Etiquette verandert met de tijd. Was het een aantal jaar geleden nog not done om een bon te geven, tegenwoordig mag dat. Dat komt vooral omdat iedereen al zoveel heeft”, zegt Gonnie Klein Rouweler, etiquettedeskundige. Al bijna 25 jaar coacht Klein Rouweler mensen in het bedrijfsleven en is ze professioneel expert in imago, businessetiquette en protocol.

„Vroeger was geld geven uit den boze; vriendschap is niet af te kopen. Dat is alleen bedoeld voor zakelijke relaties”, vervolgt Klein Rouweler. Vandaag de dag kan een financiële gift wel degelijk, mits de ontvanger daar expliciet om vraagt en daar een doel voor heeft. Als je vader spaart voor een racefiets of een vriendin voor een servies, dan is het geoorloofd hun spaarpotje aan te vullen, volgens de etiquette.

Klein Rouweler: „Besteed wel aandacht aan de verpakking; pak het in of geef er een bloemetje uit eigen tuin bij.” Dat is een puntje van aandacht. Het is het tegenovergestelde van wat mijn tienervrienden deden. De meiden brachten vaak een leuk cadeautje mee, maar de jongens presteerden het om voor de neus van de jarige hun portemonnee te trekken en daar een tientje uit te vissen. Iets meer aankleding is wel gewenst dus, wil je aan de fatsoensnorm voldoen.

Toch mag je, als ontvanger, ook in het geval het tegenvalt, een gegeven paard niet in de bek kijken. „Bedank altijd als je iets krijgt”, zegt Klein Rouweler. Dus ook als je iets spuuglelijk vindt? „Ja, je kunt altijd nog zeggen dat het mooi ingepakt is. En wil het geval dat je bijvoorbeeld het boek al hebt, vraag dan of je het kunt ruilen. Dat is alleen maar een compliment aan de gever, die kent jou kennelijk zo goed dat hij een passend cadeau heeft gegeven.” Zeg dat er gerust bij.

Als je niet blij bent met wat je gekregen hebt, staat het je vrij te doen met het cadeau wat je wilt. Klein Rouweler windt er geen doekjes om: „Je kunt het altijd weer doorgeven. Doe het wel in een andere kring, dus als je wijn hebt gekregen van een vriend, geef die dan niet in de vriendengroep door. Overigens worden flessen wijn heel vaak doorgegeven.”

Ook via een kinderverjaardag komt soms heel wat ongevraagde plastic rommel in huis. Voor een habbekrats zijn immers speelgoedkassa’s, raceauto’s en stapelblokken te verkrijgen. Heb je dat als ouders liever niet? Dan is de oplossing volgens Klein Rouweler eenvoudig: „Maak een duidelijk verlanglijstje met duurzaam speelgoed. Als dat duur is, vraag dan of mensen een onderdeeltje kopen of geld geven.”

En als je toch met ongevraagd speelgoed zit? „Geef het niet aan je kind, dat heeft al zoveel. Gewoon bedanken en weer afvoeren naar een kringloop of een gratis ophaalhoek op Facebook.”

Moraal van dit verhaal: wees dankbaar, wees vriendelijk en geef duidelijkheid. „Verdiep je als gever in de ander, vraag naar cadeauwensen en overschrijd je eigen finaciële grens niet”, aldus Klein Rouweler.

Wat betreft die Roemeense gasten met hun kleedjes: van een beetje rekening houden met een andere cultuur is nog nooit iemand minder geworden. Hoe erg zijn twee weken gehaakte kleedjes in huis nu eenmaal, als daarmee vriendelijkheid en hoffelijkheid in ere worden gehouden?

Cadeautips

• Een bos bloemen. Volgens de etiquettedeskundige Klein Rouweler laat je die bezorgen zodat de gastvrouw de bloemen niet in de vaas hoeft te zetten terwijl ze haar gasten van eten en drinken moet voorzien.

• Iets te drinken. Een alcoholische versnapering ligt hier voor de hand, maar denk ook eens aan een fles luxe sap van de groenteboer.

• Bonbons. Koop geen chocolade uit het schap in de supermarkt, maar ga langs de bakker of patissier.

• Een bon. Hierbij valt te denken aan toegangskaartjes voor een museum, concert of een tegoedbon high tea.

Kinderverjaardag

• Laat je als ouder niet meeslepen in meer, meer, meer, maar houd een vast bedrag aan. Vindt je kind het lastig om een klein cadeautje te geven aan een klasgenootje? Verpak het dan in een grote doos zodat het cadeau groot lijkt terwijl er een zakje knikkers in zit.

• Volgens de etiquette geven alleen opa’s en oma’s geld voor de spaarrekening. Andere gasten geven alleen geld op uitdrukkelijk verzoek van de ouders of de jarige.

• Op tweedehandswebsites als Marktplaats is veel kwalitatief speelgoed te vinden. Goed voor de portemonnee en goed voor het milieu.

Bruiloft

• Veel bruidsparen vragen geld. Dat kan gerust maar zet dat nooit op de trouwkaart, ook niet in de vorm van een envelopje. Laat de ceremoniemeester deze wens communiceren op een apart briefje of kaartje.

• Op een receptie is er geen tijd om cadeaus uit te pakken. Laat daarom de ceremoniemeester etiketjes plakken op de presenten die je in ontvangst neemt zodat je na de grote dag de gever toch persoonlijk kan bedanken. Volgens de etiquette liefst binnen een week, bij een huwelijksreis mag het iets langer duren.

• Het cadeau dat je als gast geeft, moet passen bij de relatie die je met het bruidspaar hebt. Gemiddeld geeft een daggast meer dan een receptiegast. Maar de bijdrage is vrij.

Verjaardag

• Een verlanglijstje is volgens de etiquette geoorloofd. De kans op dat je als gast een miskoop doet wordt daardoor een stuk kleiner.

• Als de jarige al veel heeft of zelf niets meer weet te vragen, is een bon een geschikt cadeau. Om te voorkomen dat de bon verloopt, is het handig om meteen de afloopdatum te melden of een afspraak te maken om de bon samen te verzilveren.

• Geeft een jarige aan dat je komst genoeg is, neem daar dan als gast ook genoegen mee en durf gewoon zonder presentje te komen.

• Voor familie of een vriendengroep kan het een idee zijn om een gezamenlijk cadeau te kopen. Geef iedereen de kans te geven naar zijn of haar budget.

Budgettips

• Geef bloemen uit de tuin of de berm en doe ze in een vaasje uit de kringloop.

• Maak iets met ingrediënten uit de groententuin. Goudsbloem heeft een verrassende smaak waar je heerlijke thee of jam van kunt maken.

• Schep een stukje papier en strooi daar bloemzaadjes in. Kan in z’n geheel, papier én zaadjes, de grond in.

• Haal een plantenstekje bij een plantenasiel en geef het in een weckpotje.

• Schrijf een bijzonder recept uit en doe de ingrediënten erbij cadeau.

• Koop spelletjes in een kringloopwinkel en personaliseer het. Vervang bijvoorbeeld in het spel ”Wie is het?” de kaartjes door eigen foto’s.

• Geef als oom, tante of vriendin van de familie een bon voor een spelletjesavond bij jou thuis. Kost niets en is voor kinderen een echt avondje uit.

• Geef een bon aan ouders voor een avond oppas zodat zij zonder kinderen op stap kunnen.

• Doe een doosje theezakjes cadeau. Maak aan elk theezakje een kaartje met een gespreksvraag.

• Maak een invulboek voor een bruidspaar of iemand die op reis gaat. Schrijf er vragen en opdrachten in waardoor het boek een bijzondere herinnering wordt.