„Kerkplanter spreekt niet altijd over verzoening”
Het spreken over de noodzaak van verzoening of over het heil, is onder kerkplanters geen gemeengoed. Toch lijkt er een kentering gaande, zo constateerde dr. Sake Stoppels vrijdag bij zijn afscheid van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Stoppels, praktisch theoloog, meent dat de vraag naar het waarom van missionair zijn vaak onderbelicht wordt of zelfs buiten beschouwing blijft. „Wat is het specifieke eigene van de kerk in het leven en samenleven van mensen? Heeft de kerk een unique selling point?”
Voor het heil in Christus gebruiken de theologen prof. dr. Gijsbert van den Brink en prof. dr. Kees van der Kooi het beeld van een binnentuin. „Vanuit de verschillende ramen of wandelend in een kloosteromgang zie je het heil telkens op een andere manier.”
Primair is de tuin de tuin van verzoening, aldus Stoppels. Ze onderscheiden daarbij verzoening door overwinning, door voldoening en door omvorming. De tweede vorm van verzoening –door voldoening– , noemen zij de harde pit van de verlossing. „Is het de kern van de vrucht of is het een pit om weg te gooien? Hij heeft immers zijn werk gedaan en is niet meer eetbaar.”
Checklist
Stoppels besprak daarnaast de praktijk van het geleefde geloof. Hij haalde een enquête aan van oud-buurtpastor Jannet van der Spek, die onderzoek deed onder twaalf werkers die zijn aangesloten bij het Netwerk Urban Mission. Zij hanteerde daarbij een theologische checklist van ruim zestig begrippen. „Opmerkelijk is dat de woorden ”verzoening” en ”redding” er niet in voorkomen.”
Ook in een scriptie waarbij onderzoek gedaan werd naar de betekenis van heil in pioniersplekken bleek dat het begrip verzoening geen dominant thema is. „Heil wordt niet één op één gekoppeld aan Jezus Christus.”
In 1996 verdedigde Stoppels zijn proefschrift over ”het inloopcentrum als gestalte van kerkelijke presentie”. Stoppels merkte tijdens zijn onderzoek dat er een grote terughoudend was in de verbale communicatie van het evangelie. „Het geloof van de medewerkers was primair een bron van eigen inspiratie, niet iets dat ze graag wilden communiceren met de gasten.”
Stoppels maakte in zijn boek voorzichtig ruimte voor de uitnodiging aan gasten om zich te verbinden aan Christus. Stoppels kreeg daarop te maken met een storm van protest. Hij kreeg onder meer het verwijt dat hij zieltjes wilde winnen.
Wat dat betreft is er sprake van een kentering, aldus Stoppels. De katholieke theoloog Erik Borgman schrijft in zijn boek ”Waar blijft de kerk” uit 2015 dat we elkaar moeten „opvissen”. Stoppels: „Juist aan de ziel, die het leven geeft, leiden hedendaagse mensen massaal schade.”
Dr. Hans Schaeffer, docent praktische theologische aan de Theologische Universiteit Kampen, hield een lezing over: ”Hoe zit dat met het heil? Mag het ook eens over Jezus gaan.” Dr. Schaeffer haalde Dietrich Bonhoeffer aan die spreekt over de christelijke gemeenschappen. „Heil is te vinden in verbondenheid met Jezus Christus. Als het gaat over Jezus, als mensen heil ervaren, ontstaat daar een gemeenschap waar de praktijken van heil gekoesterd, gevierd en bezongen worden.”
