Op Documentatiecentrum VU was altijd tijd voor gesprek met elkaar
„Wat je beschrijft, moet je kennen en dat kun je het beste door het lief te hebben.” Zo typeerde prof. dr. George Harinck donderdag zijn werk bij het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden) (HDC) aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Hij nam afscheid als directeur in Amsterdam.
Prof. Harinck werkte sinds 1985 bij het HDC, van 2004 tot 2017 als directeur. Hij blijft werkzaam als hoogleraar aan de VU en in Kampen. „Het HDC is de universiteit op zijn best”, zei hij. „Het was een kleine gemeenschap, waar altijd tijd was om met elkaar te praten, ook over je vak.”
Het onderzoek bij het HDC was vaak gerelateerd aan de archieven, aldus Harinck. „Wij deden er iets mee. Daarom bracht men de archieven bij ons. Archiefmedewerkers en wetenschappers versterkten elkaar. We hebben miljoenen binnengehaald met deze succesvolle structuur. Het HDC werd echter uit elkaar getrokken en heeft daardoor schade opgelopen. Ik zie gelukkig dat het doorgaat. Het is een nationaal instituut geworden, waarvoor ook internationaal veel belangstelling is gekomen.”
HDC-directeur dr. Bart Wallet typeerde Harinck als een succesvol publiekshistoricus, publicist, redenaar en promotor. „Met zijn tomeloze energie en inzet heeft het HDC tal van congressen en boekpresentaties georganiseerd. Harinck wist net als Kuyper precies wat er speelde in de wereld. Hij was sterk in het zoeken naar sponsoren. Zelf bij de jezuïeten wist hij geld te halen. Dankzij Harinck is het neocalvinisme weer op de kaart gezet in de wetenschap.” Prof. Harinck kreeg het vriendenboek ”Tussen Amsterdam en Kampen” (HDC-uitgave) aangeboden.
Theologie
Prof. dr. Kees van der Kooi, emeritus hoogleraar theologie aan de VU, belichtte de relevantie van het neocalvinisme voor kerk en theologie. Het werk van Kuyper en Bavinck is erg populair in Amerika en Azië, gaf hij aan, maar zo niet in Nederland. „Er zijn oude wonden en veten die als een veenbrand onder de oppervlakte liggen en die oplaaien zodra men er een beetje lucht aan geeft.”
Het neocalvinisme is er ten onrechte van beschuldigd het Koninkrijk van God op aarde te willen stichten en de zaak van God te vereenzelvigen met een bepaalde politiek, aldus Van der Kooi. „Cultuur en geschiedenis zijn geen vieze woorden. Ze zijn niet neutraal, noch vijanden, ze zijn veld van Gods bemoeienis en zorg.”
Prof. dr. René van Woudenberg, hoogleraar wijsbegeerte aan de VU, noemde het afscheid van Harinck een betreurenswaardig moment. Onder Harincks leiding is het HDC uitgegroeid tot een zeer succesvol centrum, zei de hoogleraar. „Door herstructurering en herfinanciering komt aan deze bloeifase een einde. Als ik een centrum had gehad dat maar voor veertig procent het succes van het HDC had gehad, maar dan in de filosofie, dan zou dat worden waargenomen als een onvoorstelbaar succes.”
Het HDC belichaamt de waarde van een historisch perspectief, aldus Van Woudenberg. „Veel wetenschapsbeoefening heeft zo’n perspectief niet. De waarde van zo’n perspectief is dat het inzicht geeft in de variabiliteit en wat constant blijft door de tijd heen, tegenover de haastigheid van voortdurende vernieuwing.”
Abraham Kuyper constateerde volgens Van Woudenberg dat er een reële invloed is van wereldbeschouwing op wetenschap. „Dat gebeurt veelal onbewust. Kuyper was daarin zijn tijd ver vooruit. Hij wees ook op de onbewuste invloed van de zonde op het kennisvermogen van de mens. Dit roept de vraag hoe rationeel wij eigenlijk zijn en of er reden is om onze kennis al te zeer te vertrouwen.”