Een baby van 24 weken is ongeveer dertig centimeter lang, kan een vuist maken, schoppen, horen, duimen en voelen. Ondanks deze adembenemende ontwikkeling is het in Nederland toegestaan om tot op dit moment een zwangerschap af te breken.

Een net ontstaan embryo ziet eruit als een klein klompje cellen. Maar het is veel meer dan wat je waarneemt door een microscoop. Al bij de bevruchting is de erfelijke aanleg vastgelegd, zoals de kleur van de ogen en het geslacht. Dit kind in ontwikkeling stuurt al binnen 48 uur na de conceptie alle processen van de zwangerschap tot en met de geboorte. Dertien weken na de samensmelting, op een derde van de zwangerschap, is een embryo volledig ontwikkeld. Zelfs de unieke lijnen op de vingertoppen zijn er al!

Abortusgrens

We zouden het bijna vergeten, maar abortus is bij wet verboden. Slechts onder bepaalde voorwaarden (noodsituatie van de vrouw) en tot de wettelijke grens van levensvatbaarheid is abortus toegestaan. De levensvatbaarheidsgrens is het moment waarop kinderen zelfstandig buiten de baarmoeder kunnen leven. In een (Memorie van) Toelichting op de wet is opgenomen dat de levensvatbaarheidsgrens op 24 weken ligt, naar inzichten van de medische kennis van 1978, dus 40(!) jaar geleden. Deze grens werd veiligheidshalve gekozen twee weken onder de toenmalige behandelgrens van vroeggeboren kinderen (vanaf 26 weken).

Sinds de officiële inwerkingtreding van de Wet afbreking zwangerschap (WAZ) in 1984 is de wettelijke stand van de abortusgrens ongewijzigd gebleven. De afgelopen jaren is er echter grote vooruitgang geboekt in de medische wetenschap, waardoor levensvatbare kinderen onder de 24 weken geboren worden. In landen om ons heen, bijvoorbeeld Duitsland, ligt de abortusgrens bij 12 weken.

Natuurlijk zijn er meer verschillen tussen de abortuswetgeving en -praktijk in Nederland en die in Duitsland. Maar de cijfers spreken tot de verbeelding: het aantal abortussen per 1000 vrouwen tussen 15 en 45 jaar ligt in Duitsland op 5,0 en in Nederland op 8,6 (peiljaar 2015).

Hiermee zien we dus hoe arbitrair en willekeurig de abortusgrens eigenlijk is. Deze is onder meer afhankelijk van de medische ontwikkeling (levensvatbaarheidsgrens) en van het land waarin je woont. Aanleiding genoeg om de abortusgrens in Nederland ter discussie te stellen.

Mensenrechten

Er is meer te zeggen over een uniek individu, een nieuwe mens, die al bij de bevruchting ontstaat, dan we tot nu toe in een biologische benadering deden. Christenen geloven dat de geschapen mens beelddrager van God is (Gen. 1:27 en 9:6). Mensen staan in relatie tot andere mensen. Omdat God een relationeel wezen is (Vader, Zoon en Geest), geldt dat ook voor de mens naar Gods beeld. We staan in relatie tot elkaar.

Het geschapen zijn naar Gods beeld betekent bovendien dat de mens als het ware Gods vertegenwoordiger op aarde is. Dat is een grote verantwoordelijkheid. Als ”eerste onder de schepsels” dragen we zorg voor de schepping (rentmeesterschap). Met name voor onmondige en kwetsbare schepsels.

Het geschapen zijn naar Gods beeld is een belangrijk (christelijk) uitgangspunt voor menselijke waardigheid, zoals dat bijvoorbeeld is vertaald in de Universele Verklaring van de Rechten van de mens. Daarin lezen we (in artikel 4) dat vrijheid eruit bestaat dat je alles kunt doen „wat een ander niet schaadt”. Vrijheid is dus begrensd, houdt rekening met anderen. Is het te ver gezocht om te zeggen dat de huidige abortuspraktijk ook strijdig is met het liberale principe dat ieder individueel mensenleven in zichzelf waardevol is?

Nieuw gesprek

Als elk individueel menselijk leven in zichzelf waardevol is - en dat vinden zowel christenen als liberalen blijkbaar - is er reden genoeg om de abortusgrens onderwerp van gesprek te laten zijn. Wij gaan dit gesprek graag aan vanuit diep respect voor het geschonken leven; daarover zijn we eerlijk en transparant. Als ook liberalen eerlijk zijn over hun uitgangspunten, moet het mogelijk zijn om over de abortusgrens een open en eerlijk gesprek te voeren, zónder op voorhand te roepen dat dit inperking van de keuzevrijheid van de vrouw is.

Het is goed dat er (wereldwijd) door allerhande organisaties positief-kritisch gekeken wordt naar legitieme vrouwenrechten. Maar willen we met elkaar in Nederland dat het aborteren van volop ontwikkelde kinderen het recht van ongeboren leven te boven gaat vanwege de keuzevrijheid van de vrouw? Is dat nog van deze tijd?

Laten we zonder om de hete brij (van welke kleur ook) heen te draaien hierover in alle openheid tijdens of na de Week van het Leven de dialoog aangaan.

Arthur Alderliesten is directeur Kenniscentrum van de VBOK, Diederik van Dijk is directeur van de NPV, Carla Dik-Faber is Kamerlid voor de ChristenUnie, Kees van Helden is directeur van Schreeuw om Leven, Kees van der Staaij is Kamerlid voor de SGP.