Een incident rond de baptistenkerk in Novoazovsk is de meest recente escalatie tussen de autoriteiten en kerken in een lange reeks van pesterijen tegen christenen, meldt Forum18, een Noorse mensenrechtenorganisatie. Baptisten uit het havenstadje in het zuiden van de door de rebellen uitgeroepen Volksrepubliek Donetsk (DNR) klaagden tegenover de organisatie dat „leden van deze kerk de kans ontnomen is om erediensten te houden.” Eerder zouden rebellen andere gebouwen hebben geconfisqueerd. Volgens de rebellen zijn de gebouwen „verlaten” en achtergelaten door Oekraïners op de vlucht voor oorlog, maar kerkgemeenschappen spreken dat tegen.

Gewapend

De door de rebellen geleide regering eiste van kerken en religieuze organisaties dat ze zich opnieuw registreerden. Veel van de aanvragen werden prompt afgewezen. Baptisten en zevendedagadventisten konden zich sowieso niet opnieuw registeren. Sommige kerken moesten alle activiteiten per direct stoppen om te voorkomen dat de kerk de rebellen zou „provoceren tot het doen van onprettige dingen, zoals het in beslag nemen van muziekinstrumenten en andere waardevolle objecten.”

Volgens sommige bronnen zouden de rebellen de laatste maanden geregeld zijn binnengevallen in kerken waar samenkomsten werden gehouden. Zo verstoorden gewapende rebellen afgelopen september een dienst van baptisten. Enkele pastors lopen nu de kans vervolgd te worden voor het houden van bijeenkomsten. Dat kan resulteren in boete van enkele honderden tot duizenden euro’s of gevangenisstraf.

In een andere baptistenkerk dwongen twaalf politieagenten de ruim twintig aanwezigen om naar huis te gaan. Ook werd de kluis van de kerk opengeboord en de inhoud daarvan in beslag genomen door de separatistische autoriteiten. De pastor van de kerk, Dmitri Sirboe, wordt mogelijk vervolgd voor het houden van een dienst.

Een pinkstergemeente in Alchevsk kreeg met dezelfde soort bedreiging te maken: de aanwezige christenen moesten van politieagenten op de grond gaan liggen en de computers in het gebouw werden ingenomen.

Afgekeurd

Sinds 2014 wordt er gevochten in het oosten van Oekraïne. Rusland wordt ervan beschuldigd de rebellen te voorzien van wapens en soms zelfs te assisteren met het sturen van militaire eenheden. Volgens de Volksrepubliek van Loegansk (LNR) is sinds 2014 het organiseren van evenementen in het –zelfuitgeroepen– land verboden: het gebied is in oorlog en illegale samenkomsten kunnen de nieuwe regering wellicht op den duur tegenwerken. Ook in de DNR is sinds begin dit jaar een wet van kracht die de facto religieuze activiteiten anders dan Russisch-orthodoxe verbiedt.

Andrej Litsoev, hoofd van het niet-erkende departement van religieuze organisaties en spiritualiteit –dat valt onder het ministerie van Cultuur, jeugd en sport van de DNR– wilde niet kwijt hoeveel van de herregistraties al waren afgekeurd. Tot nog toe konden maar twee Oekraïens-orthodoxe kerken, die onder het patriarchaat van Moskou vallen, zich opnieuw registreren. Ook orthodoxe kerken die niet vallen onder het patriarchaat van Moskou kunnen zich niet laten registreren.

Angst

Oekraïne is wat geloofsvrijheid betreft een eiland van rust ten opzichte voormalige Sovjetstaten. Er is relatief veel vrijheid van godsdienst. Evangelisatie is toegestaan en kerken groeien. Ook veel pastors in Rusland komen oorspronkelijk uit Oekraïne. Ze zijn in de jaren negentig overal naartoe getrokken: in Oekraïne was het protestantisme altijd al meer aanwezig dan in Rusland, Wit-Rusland en andere voormalige Sovjetstaten.

Bang voor invloed westen

Autoriteiten in de Volksrepubliek Donetsk (DNR) en de Volksrepubliek van Loegansk (LNR) zetten zich af tegen elke religieuze stroming die in hun ogen iets met het protestantisme te maken heeft. De rebellen zijn vooral bang voor invloed vanuit het westen via deze stromingen. Veel meer dan in Rusland willen de separatisten van de LNR en DNR een tegenwicht bieden aan de westerse koers die Oekraïne vaart. Alles wat te maken heeft met het westen is in hun ogen daarom slecht: het protestantisme, het rooms-katholicisme en ook Jehova’s getuigen. Die laatste groep ligt overigens ook in Rusland onder vuur: de organisatie werd eerder dit jaar verboden.