Woensdag 14 november 1618. De Nationale Synode is begonnen! Gisteren vond de opening plaats en vanmorgen werd het bestuur gekozen.

Eindelijk is het dan zover. Na twee keer uitstel werd het wel tijd. De afgevaardigden van de Staten-Generaal hakten de knoop door toen vorige week donderdag de theologen uit Genève arriveerden. Deze gingen in allerijl nog naar Den Haag om zich te melden bij de hoge overheid. Ze keerden zondagavond terug. Maandag heeft een comité in de bestuurskamer van de Kloveniersdoelen het draaiboek voor de opening doorgenomen.

Dinsdag wilde ik alles van minuut tot minuut meemaken. Ik zat al vroeg in de Grote Kerk, waar mijn favoriete dominee Balthasar Lydius om acht uur een gebedsdienst zou leiden. Gewoonlijk beluister ik hem in de Augustijnenkerk. Daar was gelijktijdig ook een bijeenkomst, maar dan in het Frans voor de vele buitenlanders die in de stad zijn. De Dordtse Dom zat bomvol. Lydius preekte over het apostelconvent in Jeruzalem. Heel toepasselijk, zoals ook zijn lange gebed helemaal op de actualiteit was afgestemd.

Na afloop haastte ik mij naar het Steegoversloot en klom ik op het dak van mijn huis. Zo kon ik mooi over de hoofden van het straatvolk heen de synodegangers over de Voorstraat naar de Kloveniersdoelen zien lopen. Tegen elven kwam de stoet aan. Ze gingen twee aan twee, in principe een Nederlandse predikant naast een buitenlandse theoloog. In de benedenzaal van de Doelen werden de gasten verwelkomd en naar boven geleid door de heren Staten.

Wat er binnen gebeurde heb ik van horen zeggen, want ik moest van mijn baas, Pieter Verhaghen, aan het werk in de drukkerij. Zelf ging hij er wel heen. De twee galerijen in de grote zaal zijn niet voor niets opgebouwd. Iedereen is welkom.

Mijnheer Verhaghen genoot van het tafereel. Al die zwartgeklede mannen met deftige mutsen en ernstige gezichten. Ze wisten heel goed dat ze door het publiek bekeken werden. Lydius deed weer het woord, nu in het Latijn. Daarna hield Marten Goris een toespraak namens de Staten-Generaal. Naast hem zat Walraven van Brederode, die een groot perkament met een rood zegel overhandigde aan Lydius. Deze las de tekst plechtig voor. Dat was alles voor de eerste zitting. Het was lunchtijd. Veel heb ik, geloof ik, niet gemist. De rest van de dag hadden de synodeleden vrij.

Vandaag gaf mijn baas mij een vrije ochtend zodat ik ook een kijkje kon nemen bij de synode. Ik trof het, want er was meer te zien dan te horen. Na een openingsgebed van Lydius stelde Goris voor om een preses, twee assessoren en twee scriba’s te kiezen. Een lange rij namen werd voorgelezen –zoveel begreep ik wel van al het Latijn– en er werden stembriefjes uitgedeeld, opgehaald en op stapeltjes gelegd.

Goris maakte de uitslag bekend. Aantallen werden niet genoemd. En de voorzitter was… Johannes Bogerman. Had doctor Berck het niet voorspeld?

Ook de andere vier functionarissen werden via schriftelijke stemming gekozen. Een van hen moest nog uit Amsterdam komen. Schoorvoetend, alsof een zware last op hun schouders viel, liepen de mannen uit hun banken naar de groene tafel bij de open haard. Bogerman sprak nog enkele woorden en sloot de vergadering af met een dankgebed.