Troonsafstand doen, daarvoor moet je niet zijn bij zijn 92-jarige moeder Elizabeth. Ze heeft een afkeer van abdicatie. „Typisch Nederlands”, zou de vorstin hebben geroepen toen ze in 1980 hoorde van Juliana’s voornemen om plaats te maken voor Beatrix. Aftreden is uit den boze, hooguit zal ze haar opvolger aanwijzen als regent wanneer ze zelf niet meer kan.

Een peuter van drie was Charles toen zijn moeder de troon besteeg. De kroonprins mag zich de langst wachtende troonopvolger in de geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk noemen. Ook zijn moeder heeft een koninklijk record op haar naam staan: ze is de oudste en langst regerende vorst ter wereld. Charles’ betovergrootvader Edward VII zat iets meer dan 59 jaar in de wachtkamer voordat hij zijn moeder koningin Victoria opvolgde. Hij stierf op zijn 68e en regeerde dus slechts negen jaar. De prins van Wales is die leeftijd alweer even gepasseerd en wacht al 67 jaar op zijn beurt.

Soms klinken er speculaties dat de kroon aan Charles voorbijgaat en William die rechtstreeks van zijn grootmoeder zal erven. Vooral na Diana’s overlijden, toen Charles’ populariteit een dieptepunt bereikte, leek het veel Britten beter een generatie over te slaan. Maar dat scenario lijkt erg onwaarschijnlijk. Het zou botsen met alle tradities die voor het Britse koningshuis onbreekbaar zijn. Bovendien bereidt Charles zich duidelijk voor als Elizabeths opvolger. In april werd hij bijvoorbeeld gekozen tot het volgende hoofd van het Gemenebest – een functie die niet erfelijk is.

Intussen krijgt de kroonprins ook steeds meer koninklijke taken op zijn bordje. Zeker nadat zijn vader Philip (nu 97) vorig jaar een punt achter zijn publieke optredens en koninklijke verplichtingen zette. Al langer neemt Charles bijna alle buitenlandse bezoeken voor zijn rekening. Zondag nog liet Elizabeth hem voor het tweede achtereenvolgende jaar een krans leggen op Remembrance Sunday. Zelf keek ze toe vanaf het balkon van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Opvallend, want de nationale dodenherdenking wordt beschouwd als een van de belangrijkste evenementen in de koninklijke agenda.

In slaap

Het is niet zo dat Charles zijn pensioen alvast maar naar voren haalt en achter de geraniums van Clarence House een rustig leven geniet. De prins werkt keihard. Te hard, zeiden zijn zoons William en Harry vorige week in een BBC-documentaire. „Het is zo erg dat hij aan zijn bureau in slaap valt. Met het papier aan zijn gezicht geplakt”, verklapte Harry. „Geloof mij, die man stopt nooit!” zei zijn twee jaar oudere broer.

De kroonprins vult zijn dagen vooral met liefdadigheidswerk. Zo zet hij zich met de stichting Prince’s Trust in voor kansarme jongeren. Duurzame ontwikkeling en de strijd tegen klimaatverandering staan hoog op zijn agenda. De prins is een fervent tuinierder; biologisch boeren behoort tot zijn hobby’s.

In het verleden hield de prins vurige pleidooien voor meer klassieke architectuur. Weg met het modernisme, verkondigde hij. Het werd hem niet altijd in dank afgenomen. Bijvoorbeeld de bewering dat de sloop- en bouwwoede van het Londense stadsbestuur de hoofdstad meer schade had toegebracht dan Duitse bombardementen in de Tweede Wereldoorlog. En dat moderne gebouwen als puisten de stad ontsieren.

Charles laat ook zien hoe het wel kan. In het dorpje Poundbury, op een van zijn landgoederen, presenteert hij de in zijn ogen ideale bebouwing. Gemeenschapszin, milieuzorg en biologische landbouw staan centraal in het modeldorp. Niemand mag er anoniem wonen.

Dat het klimaat hem aan het hart gaat, daar maakt de Britse troonopvolger geen geheim van. Hij haalt gerust hard uit naar klimaatsceptici die volgens hem maar niet willen inzien hoe slecht de wereld eraan toe is. „We kunnen niet wachten tot we absoluut zeker weten dat de patiënt stervende is”, sprak hij.

Zwartespinnenbrieven

Als een ware milieulobbyist schreef Charles tientallen brieven aan ministers. Na jarenlange juridische strijd kwamen de zogenoemde zwartespinnenbrieven –verwijzend naar zijn kriebelige handschrift– openbaar. Het hof probeerde publicatie tot aan de hoogste rechter tegen te houden. De neutraliteit van de prins zou in het geding zijn. Maar de Britten hadden het recht om te weten wat er in de brieven stond, meende het hooggerechtshof.

Behalve voor klimaatverandering bleek de prins aandacht te vragen voor de homeopathische medicijnen, illegale visserij, de situatie van de bever, ongezonde schoolmaaltijden en gebrekkig legermaterieel van Britse militairen. Uitermate verrassend was dat niet. De brieven bevestigden vooral het al bekende gedachtegoed van Elizabeths opvolger.

Toch vragen velen zich af: moet een lid van het koninklijk huis zich wel mengen in het publieke debat? Behoort een toekomstig vorst niet neutraal te zijn? Queen Elizabeth staat erom bekend dat ze de lippen stijf op elkaar houdt.

In het vorige week uitgezonden BBC-interview lijkt de kroonprins de boel te willen sussen. Als hij eenmaal koning is, zal hij zich nergens meer mee te bemoeien, belooft hij. „Zo stom zal ik niet zijn”, antwoordt hij op de vraag of hij zijn mening blijft verkondigen als hij eenmaal op de troon zit. „Kroonprins en koning zijn twee compleet verschillende functies. Ik denk dat mensen dat vergeten zijn.”

Lees ook

Charles straalt temidden van zijn gezin