Mensen stappen nu veel te vaak naar de rechter, vindt Dekker. Het aantal pro-Deozaken steeg deze eeuw met 42 procent. De gesubsidieerde advocaten kosten de overheid daardoor te veel, vindt de minister.

Hoe de onafhankelijke instantie eruit komt te zien, of hoe de onafhankelijkheid ervan wordt gegarandeerd, zei Dekker vrijdag niet. Ook in de brief die hij naar de Kamer stuurde blijft dit onduidelijk, behalve dat het een partij wordt „die zelf geen belang heeft bij de uitkomst van zaak”. Bij zaken waarbij iemand zijn vrijheid kan kwijtraken, zoals in het asiel- of strafrecht, blijft de rechtsbijstand ook in de toekomst vergoed.

Dekker wil dat mensen vaker kiezen voor andere, goedkopere oplossingen voor geschillen, zoals bemiddeling of mediation. Als burgers van die alternatieven weten, spannen zij minder vaak een rechtszaak aan, denkt hij. Mensen moeten op internet voorbeeldbrieven en andere informatie kunnen vinden. Maar ze kunnen ook terecht op een juridisch spreekuur in de buurt.

Is er toch reden om een gesubsidieerde advocaat in te schakelen, dan krijgt die ook een vergoeding als het bij advies of mediation blijft en niet van een rechtszaak komt. Zo’n raadsman biedt voortaan een ‘rechtshulppakket’ aan, waar ook die diensten in zitten. Nu snijdt hij zich nog in de vingers als hij een oplossing vindt buiten de rechtszaal.

Ook de overheid moet minder vaak naar de rechter stappen. Dat wil Dekker bereiken met een hogere ‘straf’ op ten onrechte doorprocederen. De proceskosten die de overheid moet betalen als zij een zaak verliest, worden hoger.

Deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat de rechtsbijstand niet duurder wordt dan de huidige ruim 400 miljoen euro per jaar. Advocaten klagen juist dat zij niet meer uitkunnen met dat bedrag. Dekker denkt dat op te lossen doordat advocaten minder te doen krijgen voor hetzelfde geld.