Brexit als een niet zo Glorious Revolution
„Ze is nu nog in functie”, zegt een Britse fotograaf over premier Theresa May. Het is woensdagmiddag 24 oktober, tegen het eind van het staatsbezoek van het Nederlandse koningspaar in Londen. May ontvangt hen voor een lunch in haar ambtswoning.
Nadat al dagenlang openlijk twijfels over haar politieke toekomst worden uitgesproken, weet de geplaagde minister-president op de avond van diezelfde dag steun in haar Conservatieve fractie te krijgen voor haar beleid rond de brexit. Twee dagen eerder verzekerde ze het parlement ervan dat een akkoord met de andere EU-landen voor 95 procent beklonken is.
Tussen de bedrijven door had ze drie ontmoetingen met koning Willem-Alexander en koningin Máxima, en ook met hen besprak ze het verlaten van de Europese Unie, een stap die door de koning wordt betreurd. Iets verderop, tegenover het parlementsgebouw, laten antibrexitdemonstranten met spandoeken, zwaaiende vlaggen en af en toe wat geschreeuw hun ongenoegen blijken.
De kat en de minister
De tijd dat toeristen onbekommerd het donkere straatje naar het huis van de premier konden inwandelen, is al lang voorbij. Een hek, een slagboom en zwaarbewapende agenten grendelen Downing Street af. Zoals er ook bij andere plaatsen, als paleis en parlementsgebouw, obsta- kels zijn opgeworpen om terro-ristische aanslagen te voorkomen.
Lang voordat het koningspaar bij de regeringsleider arriveert, staat er pers voor het gebouw te wachten. Voorlopig kan alle aandacht uitgaan naar de kat die over de stille straat wandelt, behoedzaam naar die ongewo- ne drukte kijkt en dan een duik tussen de benen door neemt om het gebouw tegenover de premierswoning in te kunnen glippen. En als de kat weg is, komt minister Hunt van Buitenlandse Zaken, die zo snel mogelijk het huis van zijn chef binnenschiet.
Glorieus of helemaal niet
Stadhouder-koning Willem III en de brexit, dat waren de veelgenoemde onderwerpen tijdens het staatsbezoek. De Glorious Revolution uit 1688 en de niet erg glorieuze aftocht die de Britse regering op 29 maart 2019 uit Brussel blaast. Met als adagium: de banden tussen Engeland en Nederland zijn oud en zullen ook de brexit wel verduren.
Downing Street 10 is wat dat betreft een historische locatie. Het donkere gebouw heette vroeger Overkirk House, een verbastering van Ouwerkerk. Dat herinnerde aan Hendrik van Nassau-Ouwerkerk, een opperstalmeester die met Willem III meekwam en hier ging wonen.
Voor sommige koningshuisliefhebbers zijn er heel andere, veel belangrijker thema’s tijdens het staatsbezoek: de felgekleurde kleding van koningin Máxima en de beroemde Stuartdiamant die in de tiara schittert die ze tijdens het staatsbanket draagt. Over de vraag of de edelsteen op haar hoofd zou prijken, werden zelfs weddenschappen afgesloten. Of de koningin de commotie gevolgd heeft, willen verslaggevers aan het eind van het staatsbezoek weten. „Daar hebben we het te druk voor”, zegt Máxima diplomatiek.
Vaak geweest, nooit gewoond
Druk was het wel, zoals tijdens elk bezoek dat de koning in zijn agenda zet. Tussen de verwelkoming door koningin Elizabeth II en het afscheid van haar zat nog geen 27 uur. De vorstelijke gasten kwamen dan ook niet om langs de imposante gebouwen in de binnenstad te slenteren, zoals zo veel andere Nederlanders in deze herfstvakantie. Willem-Alexander is hier al zo vaak geweest: incognito als student –even weg uit Nederland, waar iedereen hem herkende– en later als kroonprins en koning bij tal van gelegenheden.
Van de drie zoons van koningin Beatrix is hij wel de enige die nooit in Londen heeft gewoond. Friso en Constantijn werkten er, en Friso’s weduwe Mabel en haar twee dochters wonen er nog steeds. Ook tante Christina en neven Pieter-Christiaan en Carlos woonden in Londen. Verder terug, tijdens de Tweede Wereldoorlog, was de Engelse hoofdstad het ballingsoord van koningin Wilhelmina en prins Bernhard. Ook tal van telgen uit andere vorstenhuizen vonden in Londen onderdak, zoals sinds kort de Luxemburgse erfgroothertog Guillaume.