Stop met het oppompen van het zelfbeeld van jongeren. Tegenwoordig voelen ze zich stuk voor stuk ”heel speciaal”, en dus is niemand het meer. Geef jongeren inzicht in hun kennis en kunde. Laat hun relatieve positie niet over aan de Cito-score, maar vertel in een open pedagogische setting dat ze niet goed kunnen rekenen, maar wel goed zijn in taal of in hulpvaardigheid. Er was een tijd dat het rapport bestond uit niet meer dan een kaal rijtje cijfers. Je wist dan waar je kwaliteiten lagen en waar niet. Misschien geven we met het verhullen van deze objectieve werkelijkheid tegenwoordig juist het signaal af dat we resultaten koppelen aan ”je bent oké of niet”. Wat er in oude rapporten echt toe deed, was het cijfer voor vlijt en gedrag. Wie een 8 had voor vlijt en een 4 voor rekenen, verdiende een compliment. En andersom. Als we kinderen willen die zichzelf aanvaarden, is het beter dat we hun een realistisch beeld van hun sterke en zwakke punten bieden, niet bang zijn voor negatieve feedback en dat alles combineren met onvoorwaardelijke liefde.

Stop met de suggestie dat wensen van jongeren ingewilligd kunnen worden enkel omdat ze dat zo graag willen. Veel dingen kunnen niet of nog niet. Waardevolle wensen vragen om toewijding, geduld en volharding. Je kunt alleen maar ja zeggen tegen belangrijke doelen als je nee zegt tegen opdringerige kortetermijndingetjes. Er zijn altijd tegenslagen die overwonnen moeten worden. Er komt een keer storm op weg naar de volwassenheid. Bomen verhinderen te wortelen, is een vorm van pedagogische onbarmhartigheid. Zonder wortels word je geveld.

Stop met de gedachte dat alles uit het kind gehaald moet worden wat erin zit. Goed is goed, genoeg is genoeg. Kinderen zijn maar al te vaak projecten van ouders die gemanaged moeten worden naar een maximaal schoolniveau. De instroom van studenten aan Nederlandse universiteiten bereikte dit jaar opnieuw een record. Cito-scores zijn voor scholen de nieuwe targets: er kan altijd weer een tiende puntje bij. Alsof kinderen er zijn voor een blinkend imago van scholen of van pa en ma. Geef mij maar ouders die trots zijn op hun dochter die als vriendelijke caissière bij de Lidl werkt, en op hun zoon die met zijn groene vingers van tuinen kleine lusthoven maakt.

Stop met adaptief onderwijs (onderwijs op maat). Aanbodgericht als het kan, adaptief slechts indien nodig. Ga uit van de leerstof en vertrouw erop dat 80 procent van de leerlingen zich die leerstof eigen kan maken, gewoon door hard te werken en soms een beetje te ‘stretchen’. Leer kinderen dat het leven meer weg heeft van een berg die je beklimmen moet dan van een terrasje waar je op je wenken wordt bediend. Een bergbeklimmer kan kiezen welke top hij wil bereiken, maar na de start past de berg zich niet aan zijn wensen aan. Een berg wil bedwongen worden. Kinderen hebben nodig dat je achter hen staat, dat je hen steunt in hun idealen, maar doe het hun niet aan dat je hun weg plaveit door rotsblokken te verwijderen en barrières te omzeilen.

Kies niet voor een minister die bij klachten de eisen gaat verlagen. Niet alleen omdat de gemiste studiepunten op een dag toch gehaald moeten worden (slaat de burn-out alsnog toe!), maar vooral omdat het niet werkt. Millennials hebben volgens leiderschapsdeskundige Simon Sinek juist last van dit soort mislukte opvoedingsstrategieën. Hoog tijd om daar wat aan te doen. Gelukkig is de minister daarvoor niet nodig. Elke opvoeder kan vanaf vandaag het verschil maken.

De auteur is eigenaar van een adviesbureau voor mediation, coaching en training. Reageren? welbeschouwd@refdag.nl