Dat stelde Petra de Haas, laboratoriumspecialiste bij KNCV Tuberculosefonds, donderdag tijdens een persconferentie aan het begin van een internationaal tbc-congres in Den Haag. Tijdens die bijeenkomst wordt door zo’n 3500 experts uit meer dan 125 landen nagedacht over de bestrijding van tuberculose.

Met 4000 sterfgevallen per dag –1,6 miljoen per jaar– is tbc nog altijd de dodelijkste infectieziekte ter wereld. Onder de mensen die overlijden, zijn dagelijks zo’n 650 kinderen, ofwel 233.000 kinderen per jaar. Onnodig, want tbc is goed te behandelen. „Het is een schande dat er nog steeds zoveel mensen sterven aan een ziekte die te genezen valt”, zegt Kitty van Weezenbeek, algemeen directeur van KNCV Tuberculosefonds. „We moeten er alles aan doen om deze epidemie tot staan te brengen, want dat is mogelijk.” In haar woorden klinken passie, medemenselijkheid en een roep om rechtvaardigheid door.

De meeste aandacht gaat vandaag uit naar een baanbrekende studie die laat zien dat een poeptest een doorbraak kan gaan betekenen in de bestrijding van tbc bij kinderen.

Normaliter is longtuberculose eenvoudig en betrouwbaar vast te stellen met wat opgehoest slijm, ook wel sputum genoemd. Voor jonge kinderen is het alleen moeilijk om dat op commando op te hoesten en daarom wordt met een slangetje onderzoeksmateriaal uit de maag of neusholte gehaald.

Traumatiserend

Deze manier van werken is voor veel kinderen en ouders traumatiserend. Daarbij komt dat veel kleine gezondheidscentra helemaal niet de materialen hebben om dit onderzoek uit te voeren.

Laboratoriumspecialiste De Haas staat aan de basis van de poeptest. „Al lange tijd weten we dat de tbc-bacterie ook terug te vinden is in poep. Het vergde alleen nog een hele zoektocht naar een methode om de ziekteverwekker eenvoudig aan te kunnen tonen.”

Er is inmiddels echter een manier gevonden waarmee de tbc-bacterie gemakkelijk is op te sporen. Grootste uitdaging was om de troep uit poep te verwijderen, zoals vezels. Het resterende materiaal moet geschikt zijn voor onderzoek in dezelfde machine –GeneXpert– waarmee ook de sputumtesten worden gedaan.

„Het is gelukt om zo’n methode te ontwikkelen. We denken als wetenschappers soms veel te moeilijk, want de methode van de poeptest verschilt eigenlijk niet zoveel als de methode die wordt gehanteerd bij een sputumtest.”

De Haas in enthousiast over de nieuwe vinding. „De eerste resultaten zijn veelbelovend. We gaan de test verder in de praktijk onderzoeken in Indonesië en Ethiopië. We willen de komende jaren genoeg gegevens te verzamelen om de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie te veranderen, zodat elk land deze methode kan en wil gaan gebruiken.”

Tbc-truck

Een andere innovatie is de OneStopTb-kliniek in de vorm van een truck. Een van de grote uitdagingen bij het bestrijden van tbc is het vinden van mensen die niet weten dat ze besmettelijk zijn en daarom onbewust de ziekte overdragen aan anderen. Een sluimerend gevaar.

Dit initiatief combineert röntgen- en labinnovaties met unieke software, die het mogelijk maakt foto’s te beoordelen zonder radioloog. De behandeling van patiënten kan nog dezelfde dag beginnen. De truck kan per dag 300 mensen op tuberculose onderzoeken en is daarmee een effectief wapen in de strijd tegen tuberculose.

„Jaarlijks 1,6 miljoen doden door tbc is crisis”

De aanpak van tuberculose zou als een mensenrechtenkwestie moeten worden opgepakt.

Dat stellen tbc-experts tijdens de 49e ”Union World Conference on Lung Health”, die woensdagmiddag in Den Haag van start ging. „Dat er jaarlijks 1,6 miljoen mensen sterven aan tbc, een te genezen ziekte, is een crisis en vormt een aanfluiting van fundamentele mensenrechten”, aldus José Luis Castro, baas van ”The International Union Against Tuberculosis and Lung Disease”, organisator van het congres. „Er is geen betere plek dan Den Haag, de stad van sociale rechtvaardigheid, om de wereld te laten weten dat dringende actie vereist is”, aldus Castro.

Prinses Akishino uit Japan en prinses Margriet bezoeken het congres. Margriet is sinds 2010 beschermvrouwe van KNCV Tuberculosefonds. Haar overgrootmoeder, koningin Emma, zette zich al in voor de strijd tegen tbc. Een zus van Emma, Sophie, overleed op 15-jarige leeftijd aan de ziekte.