Woensdag 24 oktober 1618. Vorige week was het biddag voor de nationale synode. Intussen wordt er hard gewerkt om alles op tijd klaar te hebben. Gaat dat wel lukken voor 1 november?

De uitgeverij waar ik werk, In de Druckerije van Pieter Verhaghen, staat op de hoek van de Voorstraat en de Nieuwstraat. Aan de achterkant grenst ons pand aan een lange huizenrij die eigendom is van één persoon: doctor Johan Berck. Mijn baas en zijn buurman zijn goede vrienden. Berck is een belangrijk man. Hij is secretaris en pensionaris van Dordrecht. Vanwege dat laatste ambt is hij de vaste waarnemer van de landsadvocaat Johan van Oldenbarnevelt in de Staten van Holland. Berck is niet alleen vaak in Den Haag, maar ook regelmatig voor diplomatieke missies in het buitenland. In Engeland staat hij hoog aangeschreven.

Berck staat nu voor de opgave om de nationale synode in onze stad te organiseren. Natuurlijk zijn schout, schepenen en burgemeesters als eerste verantwoordelijk, maar het praktische werk komt voor rekening van de secretaris. Hij wordt bijgestaan door drie Dordtenaren. De Staten-Generaal hebben op hun beurt ook een organisatiecommissie benoemd. Twee leden zijn verleden week op bezoek geweest bij de commissie-Berck. Ze hebben op een rij gezet hoeveel synodegangers er worden verwacht, waar ze zullen vergaderen en waar ze kunnen eten en slapen.

Tel maar op: 56 predikanten uit Nederland, 28 theologen uit het buitenland, 5 professoren van onze eigen academies en maar liefst 16 politieke waarnemers uit de Verenigde Provincies. De aantallen kunnen nog een beetje veranderen, maar met ruim honderd man heb je zeker een grote zaal nodig. De heren hebben het oog laten vallen op de Kloveniersdoelen bij het Stek, het oefenterrein van de schutterijen. Dit gebouw heeft een bovenzaal van 10 bij 20 meter. Binnendoor kun je ook van enkele aangrenzende kamers gebruikmaken. Krap, dat wel, maar toch geschikt. Je moet de zaal immers ook nog een beetje kunnen verwarmen. De synode wordt winterwerk!

Stadstimmerman Joost Hendricx heeft de opdracht een bankenplan te maken. Hij kan wel wat: de fraaie preekstoel in de Grote Kerk is van zijn hand. Met zijn knechten zal hij de schuttersdoelen in een paar weken tijd omtoveren tot een modern congrescentrum.

De commissie-Berck doet ook zaken met Dirck Pijl, de waard van De Pauw. Dat is de publieke herberg in de Wijnstraat, vlak bij het Groothoofd waar de gasten zullen aanmeren. Dirck moet de komende weken voldoende kamers reserveren. De synodeleden kunnen daar eerst worden opgevangen, voordat ze een logement bij particulieren krijgen toegewezen. Daarvoor hebben diverse gegoede burgers met grote huizen zich al bereid verklaard. De buitenlanders zullen vooral rond de Nieuwbrug bivakkeren.

Doctor Berck was vandaag even in onze werkplaats. Hij heeft zich jarenlang zorgen gemaakt over de twisten in Holland, maar is nu toch wel opgelucht dat er een doorbraak in zicht is. Hij is er vol van. Daardoor weet ik al heel wat nieuwtjes die andere Dordtenaren nog zullen horen. Zo vertelde hij dat de Britse theologen, onder wie een echte bisschop, bij hemzelf komen logeren. De Berckepoort is er groot genoeg voor. En Den Haag betaalt.

Burgh Liebaert, een denkbeeldige inwoner van Dordrecht in de jaren 1618-1619, houdt een „synodael journael” bij waarin hij beschrijft wat hem opvalt rond de Nationale Synode (die op 13 november 1618 –400 jaar geleden– begon). Volgende week woensdag deel 3.