Soekot zit erop. Veel religieuze Joden brachten de afgelopen zeven dagen door in hun loofhut. Maandag keren ze terug naar hun eigen woning. Deze achtste dag na het begin van Soekot is daarmee echter nog geen gewone dag. Joden in Israël vieren maandag maar liefst twee feesten tegelijk: Sjemini Atsèrèt én Simchat Thora. Joden in de diaspora (buiten Israël) reserveren voor beide feesten een afzonderlijke dag.

Afscheid

Soekot telt volgens de Thora zeven dagen (Leviticus 23:39). God beveelt echter dat ook de achtste dag een speciale dag (”jom sjemini atsèrèt”, Numeri 29:35) moet zijn. De bekende rabbijn Rashi schrijft over deze dag: „Het woord ”atsèrèt” is afgeleid van de wortel ”atsar”, terughouden, en suggereert: Ik wil jullie nog een dag langer bij Mij houden. Het is gelijk aan een koning die zijn kinderen uitnodigde voor een feest van meerdere dagen. Toen de tijd voor het vertrek kwam, zei hij: „Mijn kinderen, ik smeek jullie, blijf nog een dag bij mij; het is zo moeilijk voor mij om afscheid van jullie te nemen!””

Voor het jodendom is het vandaag een vreugdevolle dag. Die vrolijkheid is vooral toe te schrijven aan Simchat Thora (letterlijk: ”Vreugde der wet”). Middelpunt van de feestvreugde is de Thora (de vijf boeken van Mozes). Het Joodse volk viert het grote voorrecht van de ontvangst van de wet en de diepe vreugde die het geeft om te leven naar de wet. Simchat Thora als feest wordt nergens in de Bijbel genoemd. De vreugde over de wet van God des te meer (zie Psalm 119).

Uitbundig

Een deel van de vrolijkheden vindt plaats in de synagoge. De Thora is met het oog op de wekelijkse Thoralezingen verdeeld in 54 gedeelten (”parasjot”). Maandag staan in de synagoge de laatste verzen van de Thora (Deuteronomium 34) op de (boek)rol. Direct erachteraan leest men ook het eerste gedeelte van Genesis. De symboliek: het lezen en leren van de Thora houdt nooit op.

Omdat de Thora geschonken is aan het hele volk, gelden de gebruikelijke beperkingen in de synagoge maandag niet. Jong en oud krijgt gelegenheid om de Thorarollen vast te houden. Ook wordt er uitbundig gedanst. Voor kinderen is er snoep, immers Gods wet is zoeter dan honing (zie Psalm 19:11).

Extase

De uitbundigheid beperkt zich niet tot binnen de muren van de synagoge. De Thorarol wordt ook meegenomen naar buiten. Al dansend maakt men een ronde om de synagoge, waarna men verder feest op straat.

Een rabbijn zei eens treffend: „Als je nooit in Jeruzalem bent geweest tijdens Simchat Thora, weet je niet wat religieuze extase is.”

De auteur werkt in Jeruzalem als Israëlconsulent voor het Centrum voor Israëlstudies (hetcis.nl). Een jaar lang schrijft hij op elke Joodse feestdag een bijdrage voor het Reformatorisch Dagblad. Vandaag deel 4: Simchat Thora.