De bundel ”Bijbelse kernwoorden voor missionaire theologie” is het vierde deel in de reeks ”Theologische thema’s”, een serie voor theologen, ambtsdragers en geïnteresseerde gemeenteleden. De kernvraag van de auteurs Elco van Burg, Jan van Doleweerd en Dick Kroneman is zeer relevant in een tijd waarin wereldwijde contacten tussen kerken en ook individuele christenen intensiever worden en veel vragen oproepen.

In de inleiding formuleren de auteurs drie uitgangspunten. Het gaat hen allereerst om het grondig lezen van de Bijbel met zijn kernwoorden. Dan om de vraag naar de betekenis van deze begrippen in de missionaire context. Als derde verbinden de auteurs de kernwoorden met de gereformeerde theologie. Vanuit dit perspectief komen de woorden God, de wereld, de heilsgeschiedenis, de verlossing, het Woord, de kerk en de ziel aan bod. Begrippen die volgens prof. dr. H. van den Belt kenmerkend zijn voor een gereformeerd perspectief op de werkelijkheid.

In ”Bijbelse kernwoorden voor missionaire theologie” werken de schrijvers elk kernwoord overzichtelijk uit in een aantal begrippen. Bij ”kerk” zijn dat bijvoorbeeld getuigen, vreemdelingschap en discipelschap. Deze keuzes worden niet verantwoord maar spreken in veel gevallen –vanuit een gereformeerd perspectief– voor zich. Als slot van elk thema volgt er een aantal studievragen.

Helaas zijn de drie leidende uitgangspunten voor dit boek niet duidelijk herkenbaar in de diverse bijdragen. Begrijpelijk, het is immers bijzonder moeilijk om te onderscheiden tussen gereformeerde theologie en Bijbelse theologie. Voor een gereformeerd theoloog staat Bijbels gelijk aan gereformeerd, om het met prof. Graafland te zeggen. De Bijbelse gegevens en de theologische reflectie lopen door elkaar.

Tweede lijn

”Bewogen met de wereld” biedt op het punt van de theologische bezinning geen nieuwe inzichten. Voor het vernieuwende moet het boek het van de tweede lijn hebben: Hoe klinken Bijbelse begrippen elders in de wereld, in een missionaire context? En hoe komt de wereldkerk in beeld?

Vaak blijft de uitwerking beperkt tot een voorbeeld of (kritische) opmerking. In het gedeelte over de Naam van God staat bijvoorbeeld dat Allah de meest gebruikte vertaling van God is. Bij de bespreking van de verkiezing lezen we dat die „in schril contrast” staat „tot succespredikers die hun miljoenen verslaan in Azië, Afrika en Zuid- en Noord-Amerika.” Soms worden Bijbelse begrippen gecontrasteerd met andere religies. Een enkele keer is er een toepassing richting het zendingsveld.

Het verst gaat de auteur van het hoofdstuk over bevinding. Hij gaat daar in op de verschillen in beleving tussen christenen als het gaat om de droefheid over de zonde of de volgorde van de orde van het heil.

De schrijvers geven aan dat „in verschillende culturen (…) verschillende facetten van Gods Woord oplichten.” Dat roept de vraag op wat anderen lezen en hoe zij dat interpreteren. Ook onze interpretatie en reflectie is immers niet vanzelfsprekend correct. Ook de theologische reflectie is beperkt tot de vertrouwde gereformeerde theologie. Er is geen gesprek met theologen uit een andere context. In deze bundel ontdekken we dus niet hoe andere christenen deze kernwoorden lezen. Wel hoe we aan anderen het best kunnen uitleggen wat wij eronder verstaan.

De wereldwijde christelijke kerk is zéér divers, maar hoe divers mag ze zijn? En wat kunnen we van anderen leren? Het zijn dringende vragen voor verdere bezinning. Ze overstijgen waarschijnlijk de bedoeling van deze bundel en vragen om een volgende bijdrage in deze waardevolle serie.

De auteur is directeur van de GZB, zendingsorganisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland.

Boekgegevens

”Bewogen met de wereld. Bijbelse kernwoorden voor missionaire theologie”, Elco van Burg, Jan van Doleweerd, Dick Kroneman; uitg. Labarum Academic, Apeldoorn, 2018; ISBN 978 94 029 0635 6; 285 blz.; € 19,95.