Kerk & religie

Kerkhistorie met knipoog: Geen toespraken

In de Dordtse Kerkorde van 1619 werd onder artikel 65 bepaald dat lijkpredikaties niet ingesteld zouden worden en dat, waar ze er waren, ze met de gevoeglijkste middelen afgeschaft dienden te worden.

Ds. M. van Kooten
17 September 2018 09:53Gewijzigd op 16 November 2020 14:07Leestijd 3 minuten

De praktijk bleek weerbarstig te zijn. Wie de rouwpreken leest ter nagedachtenis aan mannen zoals Wilhelmus a Brakel en Abraham Hellenbroek zal dit moeten beamen. Wat een ode op een mens, zij het dat het nog bij één spreker bleef.

Bij de begrafenis van ds. J. Fraanje spraken maar liefst tien personen, te weten ds. A. van Stuijvenberg, ouderling H. Goor, ds. A. Verhagen, ds. T. Dorresteyn, ds. A. de Blois, ds. R. Kok, ds. H. Ligtenberg, ds. L. Rijksen, ds. W. de Wit en dhr. J. Fraanje. Ds. Jac. van Dijk, die destijds te Gameren stond, was bij de begrafenis aanwezig. De vele toespraken konden hem niet bekoren. Het was een van de redenen waarom hij in stilte begraven wenste te worden. Van de vele toespraken die hij beluisterde bleef de volgende opmerking van ds. De Blois hem bij: „Mijne toehoorders, het schip van ons leven gaat nooit met volle zeilen de haven der eeuwigheid in. Die zeilen moeten worden gestreken.”

Tien toespraken is inderdaad wel erg veel. Maar wat te denken van de begrafenis van ds. R. W. J. Rudolph? Daar waren er twaalf – terwijl er zestien gepland stonden. Ds. Rudolph, die in 1862 werd geboren, was van 1888 tot 1890 predikant van de gereformeerde kerk te Heinenoord en vanaf 1890 te Leiden. In 1912 werd hij predikant-directeur van een stichting die zich inzette voor ”sociale schipbreukelingen”. Hij overleed na een ernstige ziekte en werd op 14 mei 1914 te Leiden begraven.

Ene G. Verrij, woonachtig te Waarder, deed er verslag van. In de gereformeerde kerk te Leiden, waar Rudolph predikant was geweest, werd het woord gevoerd door ds. Kouwenhoven. Verrij noteerde: „Bij de geopende groeve werden goede woorden gehoord. Ds. Thomas sprak namens de Raad van de Gereformeerde kerk van Leiden, ds. Impeta van Katwijk namens de classis Leiden, ds. Teerink van Amersfoort gewaagde van zijn bezoeken aan de kranke, ds. Van der Munk uit Leeuwarden voerde het woord namens Deputaten van de Generale Synode voor de zending onder de heidenen en mohammedanen, de heer Bodaeus, notaris te Schiedam, sprak als voorzitter van het bestuur der Kinderstichting, de heer Mekking van Gorinchem namens het bestuur van de Jan-Pieter-Adolfvereeniging, ds. Breukelaar van Zaandam herdacht de overledene als bestuurslid van het Chr. Comité voor Indië, dr. Dupont van Ermelo, van de Geref. Drankbestrijding, ds. Meijnen, van Dordrecht, van de Vereeniging ”de Tuin”, ds. Heidema van Heinenoord bracht in herinnering het 2-jarig verblijf van de overledene in zijn eerste gemeente en tenslotte de heer Vros, hoofd ener Chr. school te Leiden, sprekend namens de Gereformeerde Schoolvereniging. En nog waren er meer sprekers, o.a. van de Indologen en van ”Polyhymnia”, bovendien de heer Wilbrink, landbouw-directeur van de genoemde stichtingen en ondergeteekende, doch de lange duur van het toeven op de begraafplaats maakte het gewenst aan de droeve plechtigheid een einde te maken, te meer daar ook de weduwe en de hoogbejaarde vader van de overledene mede tegenwoordig waren.”

Verrij merkte op dat ds. Rudolph ongetwijfeld gezegd zou hebben: „Te veel eer voor mij.” In ieder geval is het goed te begrijpen dat mensen die kerkelijk aan de weg timmeren óf in stilte begraven wensen te worden of nadrukkelijk op de rouwkaart laten zetten ”Geen toespraken”.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer