Premier Balkenende heeft dinsdag de nieuwe Europese Commissie opgeroepen om economische groei de absolute prioriteit te geven. Dat is, althans voor Nederland, geen nieuw geluid. Minister Brinkhorst presenteerde deze week een nota ”Kiezen voor groei”. De werkgeversorganisatie VNO-NCW kwam vorige week met een nota ”Nederland moet actiever”.Wat is er aan de hand? Is het werkelijk zo erg met ons gesteld? Er is inderdaad sprake van een oplopende werkloosheid en een stagnerende economische groei. Ons buurland Duitsland, jarenlang het economisch trekpaard van Europa, kampt al veel langer met dergelijke problemen.

Daartegenover geldt het onversneden kapitalistische Amerika als het voorbeeld van snelle economische groei. De welvaartskloof tussen Amerika en Europa is de afgelopen jaren duidelijk groter geworden.

China is weer een ander verhaal. Dat reusachtige land probeert, ondanks alle ideologische ongerijmdheden die dat met zich mee brengt, een communistische politieke orde te combineren met een kapitalistische economie. Dat levert tot dusver niet alleen een formidabele economische groei op, maar doet ook de vraag rijzen hoe wij straks de concurrentie van die honderden miljoenen hard werkende Chinezen kunnen weerstaan.

Overigens moeten we daarbij wel bedenken dat het inkomen per hoofd van de bevolking niet de allesbeslissende maatstaf is voor het welzijn van een land, zelfs al zouden we dat laatste begrip sterk horizontaal interpreteren. Er is meer in het leven dan geld verdienen.

Economische groei is gewenst, zeker wanneer de bevolkingsgroei niet te verwaarlozen is. Het opvoeren van de arbeidsproductiviteit en de deelname aan het arbeidsproces is nodig om de gevolgen van de vergrijzing op te vangen. Maar dat mag niet ten koste van alles.

VNO-NCW pleit voor een radicale afschaffing van het kostwinnersmodel. Zo moet de heffingskorting voor niet-werkende partners verdwijnen. Het uitbetalen van die korting zou gehuwde vrouwen ervan weerhouden om aan het arbeidsproces deel te nemen.

Maar op die manier worden jonge kinderen de dupe. In ieder geval komt de opvoeding in gezinsverband in de knel, wanneer ouders min of meer gedwongen worden om hun kinderen in een crèche of bij de naschoolse opvang onder te brengen.

Terugkeer naar de 40-urige werkweek als uitgangspunt, zoals door de werkgevers en minister Brinkhorst bepleit wordt, is een ander verhaal. Verkorting van de werkweek is destijds ingevoerd om voor man en vrouw een combinatie van werk en zorg mogelijk te maken.

Dat men daarop terugkomt, is niet verkeerd, mits het maar niet betekent dat beide ouders geacht worden 40 uur te werken en de zorg voor hun kinderen grotendeels aan anderen over te laten. En juist die kant willen de werkgevers en ook minister Brinkhorst uit.

De nadruk op economische groei mag ook niet betekenen dat we onvoldoende oog hebben voor hen die in de maatschappelijke competitie niet mee kunnen komen. Al te veel bescherming werkt averechts, maar terecht wees premier Balkenende erop dat we in Europa de solidariteit niet uit het oog moeten verliezen.

Er is reden om het ontslagrecht te versoepelen. In het bedrijfsleven en zeker ook in de ambtelijke wereld. Sociale uitkeringen moeten niet zo hoog zijn dat het voor de betrokkenen onaantrekkelijk is om te gaan werken. Gezonde mensen moeten niet te vroeg uit het arbeidsproces stappen.

Maar het voorbeeld van Amerika is ook niet in alle opzichten aantrekkelijk. De maatschappelijke tegenstellingen zijn daar immers beduidend groter dan we de laatste decennia in Europa gewend zijn.