Dat zei R. van der Wieken van het Centraal Joods Overleg (CJO) woensdagmiddag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer over antisemitisme. „Ik heb Asscher gevraagd zich te distantiëren van Corbyn, een echte antisemiet. Maar ik heb nog geen sluitend antwoord van Asscher gekregen.” De PvdA is vanouds een „goede partner” in de strijd tegen antisemitisme, zei de zegsman van het CJO. „Maar de directe banden van de PvdA met Labour van Corbyn leidt tot een afname in het vertrouwen in de PvdA.”

Van der Wieken kwam tot zijn uitlatingen op vragen van PVV-Kamerlid Markuszower. Die toonde een poster waarop Asscher in een vriendschappelijke setting naast Corbyn staat. Markuszower noemde Corbyn een „verschrikkelijke antisemiet die de Joodse staat wil verwijderen.” Bij de hoorzitting woensdag was geen PvdA-parlementariër aanwezig.

Aan het eind van de hoorzitting kwam Kamerlid Kuzu van DENK in aanvaring met Hanna Luden van het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI). Kuzu vroeg Luden naar het verschil tussen antisemitisme en „legitieme kritiek op de staat Israël.” Kuzu sprak tegen dat zijn partij antisemitisme in de hand werkt. Het Kamerlid van DENK noemde het „onrustbarend en verschrikkelijk” als Joden niet met een keppeltje over straat durven. Kuzu stelde dat zich in Nederland ook moslimhaat voordoet.

Acuut probleem

Diverse kenners van de Joodse gemeenschap toonden zich woensdag bezorgd over antisemitisme. „We hebben een kanjer van een probleem”, zei dr. J. Houwink ten Cate van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). „Antisemitisme is nu sterker dan het lange tijd is geweest. Beledigingen aan het adres van Joden doen zich frequenter voor dan ooit tevoren. Al is het antisemitisme misschien niet zo erg als in sommige andere Europese landen.”

In Europa vindt 66 procent van de Joden antisemitisme een „acuut probleem”, stelde F. Roscam Abbing van Fundamental Rights Agency (FRA). Hij verwees naar een recent onderzoek onder 16.000 mensen in 13 Europese landen, waaronder Nederland. De definitieve resultaten van dit onderzoek zullen in december in Brussel worden gepresenteerd. Ongeveer de helft van de geënqueteerden maakt zich zorgen over intimidatie jegens Joden, zei Roscam Abbing.

Fundamentalistische moslims

Een alarmerend verhaal bracht ook R. Koopmans van het Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung (WZB). Verwijzend naar slachtofferonderzoeken in Europese landen betoogde hij dat fundamentalistische moslims relatief vaak antisemitische opvattingen koesteren of antisemitische misdrijven plegen. „In landen als Frankrijk en Zweden wordt de meerderheid van mensen die antisemitische wandaden plegen, geplaatst in de hoek van fundamentalistische moslims.”

Antisemitisme wordt vaak heviger als het conflict in het Midden-Oosten oplaait, stelde W. Wagenaar van de Anne Frank Stichting tijdens de hoorzitting. Veel antisemitisch gescheld vindt plaats in een voetbalcontext, zei hij. Dat houdt verband met het feit dat fans van Ajax als Joden worden getypeerd. Positief vindt Wagenaar dat antisemitische uitlatingen in opiniestukken in de Nederlandse media volgens hem zich nauwelijks voordoen.

Historicus dr. Bart Wallet, kenner van het Jodendom in Nederland, stelde woendsdag dat onderwijs over het Joodse leven broodnodig is in de strijd tegen antisemitisme. Hij benadrukte dat onderwijzers beter moeten worden toegerust op die taak. „Menig docent heeft het gevoel op dit punt met lege handen te staan.” Het onderwijs moet niet alleen betrekking hebben op de Holocaust, zei Wallet. „Laat er ook positieve aandacht zijn voor de 400-jarige geschiedenis van Joden in Nederland, voor hun vitaliteit.”

Scheidsrechter

Verschillende sleutelfiguren uit de Joodse gemeenschap zeiden woensdag dankbaar te zijn dat de Nederlandse autoriteiten synagoges en Joodse scholen beveiligen. Toch knaagt de onvrede onder nogal wat Nederlandse Joden, betoogde D. Brilleslijper van de Joodse Gemeente Amsterdam. „Staan de autoriteiten mentaal nog achter ons? Tolereren het schoolhoofd, de agent, de scheidsrechter en de burgemeester antisemitisme? Of treden ze op? Wij ervaren dat autoriteiten vaak laks reageren. Vorig jaar werd in Amsterdam het Joodse restaurant HaCarmel belaagd. Het ergste is niet zozeer dat de ruiten zijn ingeslagen. Maar wat ons raakt, is dat autoriteiten de dader als een verwarde man presenteren. In plaats van als een antisemiet. Dan vragen we ons af: Staan de autoriteiten nog wel achter ons?”

Burgemeester Eenhoorn van Amstelveen, waar relatief veel Joden wonen, stelde dat antisemitisme bij menig burgemeester niet zo scherp op de radar staat. „Op de muur gekladde hakenkruisen zouden sneller kunnen worden verwijderd. In overleggen met collega-burgemeesters gaat het wel over onderwerpen als radicaliseringen en ondermijning, maar niet over antisemitisme.”