„Oud en jong mogen verschillend denken”
Het is een misvatting te denken dat bij het doorgeven van geloof en traditie de nieuwe generatie precies hetzelfde zal denken als de oude. Integendeel, bij een goede overdracht krijgen jongeren juist de ruimte en vrijheid om iets nieuws aan te brengen.
Dat stelde prof. dr. Bernd Wannenwetsch vrijdag in Kampen op de tweede en laatste dag van een internationale conferentie over kerk, onderwijs en vorming. De bijeenkomst was georganiseerd door de theologische universiteiten in Apeldoorn en Kampen, in samenwerking met Driestar Hogeschool, Christelijke Hogeschool Ede en Hogeschool Viaa Zwolle.
Prof. Wannenwetsch, hoogleraar aan de Freie Theologische Hochschule in Giessen (Duitsland), verwees naar Psalm 78:8, waarin de woorden staan: „dat ze niet zouden worden gelijk hun vaders.” Hij benadrukte dat christelijke vorming nooit een manipulatief karakter mag hebben. „Jongeren mogen niet gedwongen worden precies conform de regels van de ouderen te leven.”
De hoogleraar citeerde een uitspraak van de Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer: „Gelijkvormigheid aan Christus is vereist, maar dat is niet hetzelfde als gelijkvormigheid aan de kerk.”
Doel van de overdracht van de traditie is volgens prof. Wannenwetsch dat de volgende generatie opnieuw de hoop op God zou stellen, zoals Psalm 78:6 aangeeft. „Als jongeren niet geleerd wordt hun hoop op God te stellen, dan stellen zij die hoop op de afgoden van deze tijd.”
Dr. Hans Schaeffer, hoofddocent praktische theologie aan de Theologische Universiteit Kampen (TUK), behandelde in zijn lezing de vragen waarmee moderne predikantsopleidingen worstelen. Weinigen betwijfelen het nut en de noodzaak van vorming voor toekomstige predikanten. „Geestelijke vorming is niet zozeer het bijbrengen van een denkwijze, maar eerder het bevorderen van een levenswijze, door het vormen van het hart en de begeerten.”
Dr. Schaeffer ziet de liturgie als een „centrale, vormende macht.” Hij benadrukte dat liturgie in brede zin moet worden opgevat: ze omvat het lezen en de uitleg van de Bijbel, maar ook de ethiek, zoals aandacht voor duurzaamheid en solidariteit in de samenleving.
Dr. Trevor Cooling, hoogleraar aan Christ Church University in Canterbury (Engeland), sprak over kerkelijk onderwijs. Er zijn volgens hem twee opvatting over het gezag van de Bijbel. Sommige mensen gebruiken de Bijbel als een „militair handboek”, met heldere regels die opgevolgd moeten worden. Andere mensen vinden juist elke interpretatie van de Bijbel waardevol. Prof. Cooling pleitte voor een „reformatorisch-kritisch realisme”, dat zowel het bestaan van waarheid en goddelijke openbaring erkent, maar ook weet hoezeer de mens zich kan vergissen in het verstaan van de Bijbel.
