Ds. Goudriaan: Ds. I. Kievit was een scherp polemicus
De hervormde predikant Izaäk Kievit (1887-1954) maakte korte metten met gemoedelijke praatjes. „Hij stond bekend als een scherp polemicus die wist waar hij het over had. Iemand die zijn God kent.”
Dat zei ds. M. Goudriaan, hervormd emeritus predikant uit Ede, maandag op de Haamstedeconferentie in Elspeet. „Ds. Kievit uit Baarn was een begrip in de gereformeerde wereld in de twintigste eeuw”, aldus ds. Goudriaan. „Hij had naast theologisch inzicht ook geestelijk gezag. Hij preekte en schreef zó dat men met ontzag naar hem luisterde. Ds. Kievit wist waar hij het over had. Hij kende en verkondigde de Drie-enige God.”
Al tijdens zijn studie had ds. Kievit belangstelling voor de wijsbegeerte, zo stelde ds. Goudriaan. „Hij wist vrij scherp de verschillende stromingen te onderscheiden. Theologisch was hij iemand die wilde wortelen in wat ontdekt is in de Reformatie en daarna.”
De keerzijde van dat imago was dat veel mensen tegen ds. Kievit opkeken, aldus de Veenendaalse predikant. „Hij kon scherp zijn. Onverschrokken nam hij het op tegen alles wat hij zag als vijanden van de gereformeerde theologie. Hij sprak theologen als Barth en Miskotte stevig tegen.”
Ds. Kievit was bang voor een gerationaliseerde verkiezings- en verbondsopvatting. „In beide gevallen kunnen we het redden zonder Christus en houden we ons op de been zonder Zijn rechtvaardigheid”, zo citeerde ds. Goudriaan uit het werk van ds. Kievit.
Typerend
Ds. Goudriaan ging tijdens zijn lezing in op een aantal thema’s die typerend zijn voor het gedachtegoed van ds. Kievit. „Allereerst de vierschaarbeleving. De beleving van de rechtvaardiging voor de rechtbank van het geweten. Dat wil zeggen: een bepaald moment in het geestelijk leven waarbij God de mens vrijspreekt en Hij dat laat weten door de Heilige Geest. De Rechter, God, wordt dan de Vader.”
Ds. Goudriaan noemde het „jammer” dat ds. Kievit nooit toegekomen is aan het schrijven van een werk over de verhouding tussen wedergeboorte en rechtvaardiging. „Hij kondigde dat boekje wel aan, maar het is er blijkbaar nooit van gekomen.”
Het tweede kenmerk waarop ds. Goudriaan wees, was de nadruk op de verzegeling van de Heilige Geest. „Ds. J. van Sliedregt, een leerling van ds. Kievit, noemde dat „het geheim van het pinkstergebeuren.” Dat wordt het „bevindelijk extra” genoemd. Lees Kievits preek over Efeze 1 maar.”
Ten slotte ging ds. Goudriaan in op de verhouding tussen statisch en dynamisch. „Ds. Kievit zag het overheersende van het dynamische als het kernprobleem van zijn tijd. Maar hij wilde zich niet vastklampen aan het statische. Hij waarschuwde voor een dood formalisme en rationalisme. Dan wees hij op de levende God, Die naar Zijn Woord vol van leven en beweging is. Er moest juist een gezonde harmonie komen tussen statisch en dynamisch.”