„Toen ik in 2010 aan de Noorderkerk verbonden werd, had ik het verlangen om te mogen werken in een kerk van, voor en in Amsterdam”, vertelt dr. Paul Visser. „Ik houd niet zo van de naam Gereformeerde Bondsgemeente. Laten we zeggen dat we een hervormde gemeente zijn, die verworteld is in de gereformeerde traditie.”

Sinds afgelopen jaar krijgt dr. Visser versterking van ds. Johan Visser, die Antwerpen verruilde voor Amsterdam. „Dat een toekomstige collega ook Visser moest heten, stond natuurlijk in het functieprofiel”, grapt dr. Visser. Dan, serieuzer: „We zijn geen familie, al zijn we zeker broeders in Christus.”

Hoewel er op papier sprake is van een unieke situatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) –de Noorderkerkgemeente met als predikant ds. Visser en de pioniersplek die verbonden is aan de Noorderkerk met als predikant dr. Visser– ervaren de Vissers in de praktijk weinig verschil. „We gaan allebei 44 keer per jaar voor in de Noorderkerk”, vertelt dr. Visser. „We hebben een gezamenlijke roeping met een gedeelde verantwoordelijkheid.”

De Noorderkerk is volgens de beide predikanten een open gemeente. Naar buiten toe presenteert zij zich als ”Huis voor de ziel”.

Avonddiensten

Tweemaal per zondag wordt in de Noorderkerk een dienst gehouden. ’s Morgens zitten er circa 300 kerkgangers, ’s avonds zo’n 120. Dr. Visser: „De traditie van de avonddiensten houden we in ere. We kiezen voor een sobere liturgie en een stevige preek.”

„De avonddiensten hebben een eigen sfeer”, vult zijn ambtgenoot aan. „Er is een groep mensen die om verschillende redenen alleen ’s avonds naar de kerk komt. Vaak zijn dat ook mensen die wat meer willen leren.”

De gemeente heeft ongeveer 330 betrokken pastorale eenheden in een wijk met 800 adressen. „Mensen met een kerkelijke achtergrond zullen het minder moeilijk vinden om lid te worden dan mensen die daarmee niet vertrouwd zijn”, aldus ds. Visser. „Het missionaire werk moet het meer hebben van netwerken. Dat is bijvoorbeeld zichtbaar tijdens een high tea die we organiseren voor zo’n negentig dames.”

„Het is voor ons nog even zoeken naar een vorm waarin we mensen bij de kerk kunnen betrekken, zonder direct van een lidmaatschap te spreken”, aldus dr. Visser. „Amsterdammers laten zich niet snel ergens aan binden.”

Vertrouwen

De predikanten zien de toekomst met vertrouwen tegemoet. „Het is hard werken in de stad”, zegt dr. Visser. „Maar dat betekent niet dat wij meer werk te doen hebben dan een predikant op het platteland.”

„Zonder vertrouwen kun je geen kerk zijn”, stelt ds. Visser. „De kerk is ook niet een soort project, maar het lichaam van Christus. Dat geeft vertrouwen.” Dr. Visser: „Dat lichaam heeft armen en benen, handen en voeten. Maar het hart is het belangrijkst. Je kunt heel orthodox zijn, maar als je geen hart hebt voor de mensen…”

„Je moet ook wel lef hebben om vrijmoedig te zijn als je in de stad werkt”, zegt ds. Visser. Zijn collega kijkt hem aan: „Ik vind het mooi dat je dat zo zegt. Het woord lef betekent in het Hebreeuws hart. En ook op die manier moet je het hart hebben.”

Noorderkerk Amsterdam

Waar: Amsterdam, Noordermarkt 48

Kerkverband: Protestantse Kerk in Nederland

Gebouwd in: de periode 1620-1623. De laatste grootschalige restauratie had plaats tussen 1993 en 1998.

Aantal leden: circa 330 betrokken eenheden in een wijk van ongeveer 800 adressen

Iedere windrichting een kerk

Naast de Noorderkerk heeft Amsterdam ook kerkgebouwen die naar de andere windrichtingen zijn genoemd. In de Westerkerk uit 1620 worden wekelijks kerkdiensten gehouden. De gemeente telde in 2016 444 belijdende leden en 907 doopleden. De Zuiderkerk, ook wel Janskerk genoemd, is met Pinksteren 1611 in gebruik genomen als eerste speciaal voor de protestantse eredienst gebouwde kerk in de stad. Sinds 1929 heeft de Zuiderkerk een bestemming als verhuurlocatie. De Oosterkerk uit 1671 werd vanwege de bouwvallige staat in 1974 voor 1 gulden gekocht door de gemeente Amsterdam. Dat gebouw is sinds ruim vijftig jaar niet meer in gebruik voor de eredienst.

zomerserie Kerk in Amsterdam

Dit is het zevende deel van een serie over de rol die de kerk in Amsterdam –ooit een gereformeerde stad– anno 2018 nog speelt. Op 23 augustus deel 8.